Gruźlica to choroba bakteryjna wywoływana przez prątki gruźlicy (bakterie Mycobacterium tuberculosis). Zarażony może je nosić w sobie latami, uaktywniają się dopiero przy spadku odporności. Jak informuje Główny Inspektorat Sanitarny, gruźlica należy do najczęściej występujących chorób zakaźnych na świecie.
Gruźlica może objąć układ nerwowy, limfatyczny lub naczynia krwionośne. Najczęściej diagnozowaną odmianą gruźlicy jest gruźlica płuc.
Choroba jest przenoszona głównie drogą kropelkową. Znacznie rzadziej do zakażenia dochodzi drogą pokarmową m.in. poprzez spożycie skażonego mleka krowy, a także poprzez kontakt bezpośredni z uszkodzoną skórą lub błonami śluzowymi. Najczęstszym źródłem zakażenia są osoby chore na gruźlicę, w fazie prątkowania.
Nowy problem: gruźlica oporna na leki
W przeszłości gruźlica była chorobą śmiertelną, dziś znamy skuteczne leki.
– Jednak wizja powrotu do czasów, gdy gruźlica była chorobą nieuleczalną, jest coraz bardziej realna. Obecnie po raz pierwszy od kilkudziesięciu lat liczba zachorowań nie zmniejsza się rok do roku. Do tego pojawił się nowy problem - gruźlica wielolekooporna i oporna praktycznie na wszystkie leki stosowane w leczeniu tej choroby - mówi dr Paweł Grzesiowski, prezes fundacji Instytut Profilaktyki Zakażeń.
Jak podkreśla, większość tych przypadków jest do Polski eksportowana z krajów o wysokiej zapadalności na gruźlicę - głównie ze Wschodu. Np. na Białorusi, Ukrainie, Litwie zachorowalność na gruźlicę jest 100 razy większa niż w Polsce.
Szczepienia i zagrożenia
W Polsce, zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych, szczepienia przeciwko gruźlicy (BCG) są obowiązkowe. Szczepionka ta chroni przed zachorowaniem na każdy rodzaj gruźlicy, także ten odporny na antybiotyki. Ale szczepi się wyłącznie niemowlęta.
– To, że dziecko zostało zaszczepione przy urodzeniu, nie chroni go w wieku dorosłym. Szczepionka BCG działa przez okres dzieciństwa. U dorosłych nie daje już takiej skuteczności, dlatego odstąpiono od szczepień przypominających - zaznacza dr Grzesiowski i podkreśla: w tej chwili nie ma na świecie skutecznej szczepionki, która zapobiegałaby w zadowalający sposób gruźlicy u dorosłych.
Dzięki powszechnym szczepieniom w Polsce nie występuje obecnie gruźlica dziecięca. Niestety coraz więcej rodziców rezygnuje ze szczepień szczepionką BCG, co w dłuższej perspektywie czasowej może spowodować powrót tej choroby.
Największym zagrożeniem są jednak chorzy na gruźlicę, którzy nie przyjmują leków zgodnie ze wskazaniami lekarza.
– Jeżeli zaczniemy leczyć nowego pacjenta przeciw gruźlicy prawidłowo, czyli terapią wysokostężoną trzema czy czterema lekami, to skuteczność takiej terapii wynosi 95 proc., pod warunkiem, że kuracja zostanie dokończona. Taka kuracja trwa około pół roku. Jednak większość chorych przestaje przyjmować leki po 2-3 miesiącach, w ten sposób pozwala bakteriom na uodpornienie się. Gdy taki pacjent ma nawrót choroby, może on być wywołany przez bakterie wielolekooporne - tłumaczy lekarz.
Przebieg i objawy
Okres wylęgania choroby jest trudny do określenia. Bakterie w większości przypadków po wniknięciu do organizmu zostają wyeliminowane. Część z nich może jednak pozostać w stanie uśpienia, nie powodując objawów chorobowych. Na skutek aktywacji bakterii poprzez spadek odporności, np. w wyniku niedożywienia, może dojść do rozprzestrzenienia się prątków gruźlicy w całym organizmie, a następnie rozwój choroby w zajętych narządach lub tkankach.
Jak podaje GIS, specyficzną odmianą choroby jest gruźlica wielolekooporna (MDR), w której stwierdza się oporność drobnoustrojów na co najmniej dwa najważniejsze leki stosowane w leczeniu. Ponadto występuje też tzw. gruźlica XDR, która dodatkowo nie daje się leczyć co najmniej dwoma z pozostałych leków przeciwgruźliczych.
W przypadku zachorowania na gruźlicę brak jest charakterystycznych objawów. Mogą one mieć charakter ogólny (np. gorączka, osłabienie organizmu, brak apetytu, utrata masy ciała) lub miejscowy, w zależności od atakowanego narządu. Najczęstszym objawem gruźlicy płuc jest długotrwale utrzymujący się kaszel, ponadto mogą wystąpić duszności, bóle w klatce piersiowej, czy krwotoki płucne. Niecharakterystycznymi objawami gruźlicy pozapłucnej mogą natomiast być obrzmienia, bolesność ruchowa, powiększenie obwodowych węzłów chłonnych, upośledzenie funkcjonowania zaatakowanych narządów.
Komentarze (0)