Awitaminoza – schorzenie polegające na całkowitym braku lub znaczącym niedoborze witaminy lub ich zestawu w organizmie. Powoduje różnorodne objawy, charakterystyczne dla poszczególnych witamin, np. awitaminoza wit. A prowadzi do tzw. kurzej ślepoty czy zespołu suchego oka, wit. D - krzywicy, wit. K - słabej krzepliwości krwi.
Witaminy to związki organiczne, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dzięki nim ma może się on prawidłowo rozwijać; są też niezbędne do przebiegu wszelkich procesów metabolicznych. Nawet niewielkie niedobory witamin mogą być przyczyną różnego rodzaju zaburzeń, mogą też zwiększać ryzyko występowania niektórych chorób.
By uniknąć awitaminozy, należy po prostu zdrowo się odżywiać, nie unikać pokarmów bogatych w witaminy, a w razie planowanej diety skorzystać z witamin w tabletkach.
Wit. A
Niedobór wit. A objawia się m.in. tzw. kurzą ślepotą, polegającą na złym widzeniu w niedostatecznym oświetleniu. Jej brak w organizmie powoduje, że proces gojenia się ran zwalnia, dochodzi do uszkodzenia wzrostu nabłonka, jego zwyrodnienia, złuszczania, nadmiernego rogowacenia.
Wit. A występuje w dużych ilościach w wątrobie, maśle, śmietanie, mleku, tłustych serach, jajach oraz roślinach (natce pietruszki, marchwi, pomidorach, kapuście włoskiej, szpinaku).
Wit. D
Jej niedobór może prowadzić do krzywicy – nieprawidłowego formowania się kości i zębów. Brak wit. D może być przyczyną wiotczenia mięśni, senności, wzmożonej potliwości, nerwowości.
Witaminę D nasz organizm sam potrafi wytwarzać dzięki działaniu promieni słonecznych. Znaleźć ją można też w podrobach, żółtkach jaj, maśle, śmietanie, rybach (szprotach, śledziu, makreli, łososiu, węgorzu), tranie.
Wit. E
To witamina młodości. Awitaminoza w tym przypadku oznacza suchą i szybko starzejącą się skórę, zmarszczki i trudności ze skupieniem uwagi. Inne objawy niedoboru nie są dokładnie określone. Przy braku wit. E niekiedy występuje bezpłodność u mężczyzn (jest ona niezbędna do wytwarzania plemników), poronienia u kobiet oraz zmiany w mięśniach (dystrofie, zwyrodnienia).
Wit. E występuje w kiełkach pszenicy, otrębach ryżowych, rzeżusze, sałacie, orzechach, mleku, jajach, mięsie.
Wit. K (K1, K2)
Bierze udział w procesach krzepnięcia krwi, dlatego jej niedobór lub brak znacznie upośledza krzepnięcie krwi i może prowadzić do skazy krwotocznej. Niekiedy niedobór wit. K mogą powodować podawane doustnie leki, np. antybiotyki.
Należy zadbać o jej suplementację, zwłaszcza jeśli pojawiają się krwawienia z nosa, obfite miesiączki oraz powstające właściwie bez powodu siniaki.
Wit. K występuje w kapuście, szpinaku, ziemniakach, wątrobie.
Wit. C
Niedobór wit. C powoduje chorobę zwaną gnilcem (szkorbutem) objawiającą się zapaleniem jamy ustnej, obrzmieniem dziąseł, wypadaniem zębów, kruchością naczyń, skazą krwotoczną, niedokrwistością. Obecnie gnilec w jego klasycznej postaci występuje bardzo rzadko. Częściej spotyka się niedobór wit. C w chorobach zakaźnych, którym towarzyszy wysoka temperatura, czy przewlekłych zatruciach.
Wit. C występuje powszechnie, choć w różnym stężeniu. Jest w ziołach, jarzynach, owocach. Duże stężenie znajdziemy w: owocach dzikiej róży, owocach głogu, natce pietruszki, czarnych porzeczach, koperku, truskawkach, owocach cytrusowych, cebuli, czosnku, kapuście, jabłkach, winogronach. Jest wrażliwa na działanie temperatury - gotowanie produktów spożywczych niszczy zawartą w nich wit. C.
Wit. B (B1, B2, B6, B12)
Brak wit. B1 może powodować atonię przewodu pokarmowego, brak łaknienia, uczucie zmęczenia, drętwienie kończyn, nawet drgawki, a także chorobę beri-beri. Choroba ta u dzieci zazwyczaj ma postać krążeniową, wywołującą objawy niewydolności krążenia; u dorosłych przeważa postać nerwowa, w której występują zapalenia wielonerwowe, porażenie kończyn, zaniki mięśni, zwyrodnienie mięśnia sercowego, brak łaknienia, zaburzenia jelitowe. Obecnie choroba ta jest bardzo rzadka.
Wit. B1 występuje w drożdżach, otrębach, warzywach strączkowych, orzeszkach ziemnych, wątrobie, chudym mięsie wieprzowym, mleku jajach. Podobnie jak wit. C jest wrażliwa na temperaturę.
Niedobór wit. B2 jest przyczyną obrzmienia i pękania błony śluzowej jamy ustnej, zapalenia języka, warg. Powoduje zajady, łojotok, biegunkę. Witaminę tę można znaleźć w drożdżach, mleku, maśle, jajach, wątrobie, w zielonych liściach jarzyn.
Brak wit. B6 w organizmie jest przyczyną stanów zapalnych skóry, zwłaszcza twarzy i kończyn, błon śluzowych, jelit, niedokrwistości, uczucia ogólnego osłabienia, zaburzeń nerwowych, niekiedy drgawek. Występuje ona w wątróbce, drożdżach, kiełkach pszenicy, mięsie, rybach.
Wit. B12 można uzupełnić, jedząc pokarmy pochodzenia zwierzęcego: wątróbkę, wołowinę, drób, ryby. Jej niedobór powoduje anemię.
Komentarze (1)