Jakie przywileje w pracy mają kobiety w ciąży i karmiące piersią

Przywileje pracownicze przysługujące kobietom w ciąży i w okresie karmienia opisuje szczegółowo Kodeks pracy.

Czego nie wolno pracodawcy

Kobiet w ciąży i karmiących piersią nie wolno zatrudniać przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Wykaz tych prac określony jest w specjalnym rozporządzeniu.

W czasie ciąży pracownicy nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w nocy, bez jej zgody nie można jej wysłać w delegacje ani zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy.

Te same uprawnienia mają rodzice małych dzieci (do ukończenia przez nie czterech lat).

Pracodawca powinien na czas ciąży lub karmienia piersią dostosować warunki pracy do potrzeb pracownicy, a jeżeli jest to niemożliwe, zwolnić ją z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do dotychczasowego wynagrodzenia.

W okresie ciąży, a także w czasie urlopu macierzyńskiego pracownicy nie można zwolnić, chyba że rozwiązanie umowy nastąpiłoby z jej winy, np. dopuściłaby się poważnego naruszenia obowiązków.

Jeśli kobieta zatrudniona jest na podstawie umowy o pracę na czas określony, na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc i umowa ta uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, zostaje przedłużona do dnia porodu.

Przywileje pracownic

Choć ciąża to nie choroba, zdarza się, że lekarz zabrania kobiecie w tym czasie pracować i wystawia jej zwolnienie. Zasiłek chorobowy w okresie ciąży wynosi 100 proc. wynagrodzenia. Przez pierwsze 33 dni wypłaca go pracodawca, przez kolejne ZUS. Zarówno pracodawca jak i ZUS mają prawo do kontrolowania uczciwego korzystania ze zwolnień lekarskich.

Kobieta w ciąży ma prawo wyjść z pracy na badania lekarskie, jeżeli nie mogą być one przeprowadzone poza godzinami pracy. Mimo nieobecności zachowuje prawo do wynagrodzenia.

W okresie karmienia dziecka piersią pracownica ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw, które wliczane są do czasu pracy. Jeśli karmi więcej niż jedno dziecko, ma prawo do przerw po 45 minut. Przerwy te mogą być łączone.

Przerwy nie przysługują pracownicom zatrudnionym na czas krótszy niż cztery godziny dziennie. Jeżeli czas pracy nie przekracza sześciu godzin, przysługuje jedna przerwa na karmienie.

Urlopy dla rodziców

Obecnie urlop przysługujący rodzicom trwa do roku (20 tygodni urlopu macierzyńskiego, sześć tygodni urlopu dodatkowego oraz 26 tygodni urlopu rodzicielskiego). Tylko pierwsze 14 tygodni urlopu macierzyńskiego zarezerwowane jest dla matki, z pozostałego okresu mogą na równych prawach korzystać oboje rodzice.

Za pierwsze pół roku otrzymuje się zasiłek macierzyński w wysokości 100 proc. wynagrodzenia, za kolejne - w wysokości 60 proc. Jeśli pracownica korzysta z całego przysługującego urlopu i od razu zadeklaruje taki zamiar, będzie otrzymywała zasiłek w wysokości 80 proc.

Przed porodem można wykorzystać maksymalnie sześć tygodniu urlopu macierzyńskiego.

Jeśli dziecko po urodzeniu wymaga opieki szpitalnej, pracownica może po ośmiu tygodniach zrezygnować z urlopu macierzyńskiego, a jego pozostałą część wykorzystać po wyjściu dziecka ze szpitala.

Urlopy dodatkowy i rodzicielski są udzielane na wniosek pracowników. Pracodawca nie może odmówić jego udzielenia, jednak pracownik musi pamiętać o złożeniu wniosku nie później niż 14 dni przed rozpoczęciem urlopu.

Po urlopie rodzic ma prawo wrócić na dotychczasowe lub równorzędne stanowisko w pracy.

Więcej informacji o urlopach dla rodziców można znaleźć na stronie www.rodzicielski.gov.pl.