Nadciśnienie tętnicze jest aktualnie jednym z największych zagrożeń współczesnego świata. Według danych WHO z 2000 roku około 26% społeczeństwa ma zdiagnozowane i leczone nadciśnienie, a zgodnie z wszelkimi prognozami do roku 2025 będzie to aż 29% dorosłej populacji. Statystyki milczą jednak o przypadkach osób, które nie wiedzą, że chorują na nadciśnienie. Samo podwyższone ciśnienie nie daje bowiem objawów i przez wiele lat może rozwijać się niezauważalnie- sytuacja taka prowadzi jednak do szeregu poważnych następstw. Obok palenia tytoniu i hipercholesterolemii nadciśnienie tętnicze jest jednym z najczęstszych przyczyn zgonu na świecie- najgroźniejsze powikłania narządowe nim wywołane to udar mózgu, zawał serca, zaawansowana miażdżyca czy niewydolność nerek.
Występują dwa typy nadciśnienia, pierwotne i wtórne. Mniej niż 10% przypadków podwyższonego ciśnienia jest spowodowane współistniejącymi chorobami narządowymi, np. anomaliami naczyń tętniczych nerek, guzem chromochłonnym, chorobami gruczołów wydzielania dokrewnego, chorobą Cushinga, obturacyjnym bezdechem sennym, lekami, używkami czy stresem. Ponad 90% to nadciśnienie pierwotne o nieznanej przyczynie, gdzie główną drogą leczenia jest farmakoterapia.
Ile wynosi prawidłowe ciśnienie krwi?
Aktualne wytyczne sugerują regularne badanie ciśnienia, szczególnie u osób z grupy podwyższonego ryzyka tj. otyłych, palących papierosy, regularnie pijących alkohol, a także obciążonych chorobami nerek, cukrzycą czy chorobami sercowo-naczyniowymi. Ważne jest także, by podczas wizyty dokładnie informować lekarza o występowaniu nadciśnienia w najbliższej rodzinie- wywiad rodzinny pełni ogromną rolę w rozwoju choroby.. Za prawidłowe ciśnienie uważa się aktualnie wartości poniżej 140/90 mmHg, wytyczne te jednak mogą różnić się u osób już obciążonych innymi schorzeniami (cukrzycą, chorobą wieńcową, wadami serca). U pacjentów w podeszłym wieku normy ciśnienia są mniej rygorystyczne- osoby starsze źle znoszą nadmierne obniżanie ciśnienia i należy tego unikać w tej grupie pacjentów.
Co zrobić, gdy podejrzewamy, że nasze ciśnienie jest nieprawidłowe?
Najważniejsze jest regularne mierzenie ciśnienia w domu i notowanie wyników. Pomiary powinny być wykonywane tym samym ciśnieniomierzem o stałych porach dnia. Lepszy będzie ciśnieniomierz naramienny, niż nadgarstkowy- ten drugi nie daje tak dokładnych wyników i powinien być używany raczej jako urządzenie podróżne. Ponadto dobre aparaty naramienne, poza funkcją mierzenia ciśnienia wykrywają również arytmie ( na przykład migotanie przedsionków), co jest ich niezaprzeczalną zaletą.
Mierząc ciśnienie w gabinecie lekarskim pamiętać należy o tak zwanym efekcie białego fartucha. Powoduje on, że mimo prawidłowego ciśnienia krwi w życiu codziennym, pomiary wykonywane w gabinecie, w obecności lekarza czy pielęgniarki okazują się niewspółmiernie wysokie. Powodem wzrostu ciśnienia jest stres towarzyszący badaniu i wyrzut hormonów kory nadnerczy, które podnoszą ciśnienie krwi. W takich wypadkach zaleca sie dokonywać pomiarów w domu i zapisywać wyniki, które następnie przedstawimy lekarzowi. Efekt białego fartucha pokazuje w najlepszy sposób, jaki wpływ na prawidłowe ciśnienie krwi ma stres i obciążenie psychiczne.
Czy nadciśnienie można zwalczyć bez stosowania leków?
Jeśli nadciśnienie tętnicze określane jest jako łagodne (<160/100), kluczową kwestią będzie zmiana nawyków i trybu życia. Przede wszystkim ważne jest ograniczenie spożycia soli kuchennej-zawarty w niej sód znacząco podnosi ciśnienie krwi, poprzez retencję wody w organizmie. Tradycyjną sól można zamienić na tę o obniżonej zawartości sodu bądź sól potasową. Bardzo dobrą alternatywą jest również używanie ziół do przyprawiania potraw jak lubczyk, estragon czy tymianek. Innymi ważnymi czynnikami mającymi wpływ na nasze ciśnienie jest stosowanie używek: papierosów, kawy czy mocnych alkoholi- pacjenci leczący nadciśnienie zdecydowanie powinni ich unikać. Otyłość to kolejna przeszkoda w walce z nadciśnieniem. Wykazano, że zrzucenie każdego kilograma masy ciała obniża ciśnienie o 2-3 mmHg. Przyda się także umiarkowana aktywność fizyczna, jak choćby spacery na świeżym powietrzu przez pół godziny dziennie lub bieganie czy jazda na rowerze.
Sama zmiana stylu życia nie zawsze jest w stanie pomóc. Jeśli nadciśnienie utrzymuje się lub już na początku zalicza sie do grupy umiarkowanego (>160/100 mmHg) lekarz wdroży odpowiednią farmakoterapię. Leki hipotensyjne dzielą się na pięć głównych grup:
- inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI)
- antagoniści receptora angiotensyny (ARB)
- leki moczopędne (diuretyki)
- leki blokujące receptory beta-adrenergiczne (tzw. beta-blokery)
- antagoniści kanałów wapniowych
Każda z tych grup zawiera kilka lub kilkanaście różnych leków, które używa się w wielu kombinacjach biorąc pod uwagę indywidualny profil pacjenta, inne stosowane leki, obciążenia chorobami, wiek, a nawet płeć. Często trzeba zastosować dwa, trzy czy nawet cztery leki hipotensyjne naraz, by uzyskać optymalne ciśnienie krwi.
Nadciśnienie tętnicze to powszechna choroba, z którą jednak można skutecznie walczyć. Kluczem jest wczesne rozpoznanie schorzenia oraz poznanie sposobów walki z nim. Właściwie prowadzona terapia i zmiana stylu życia może uchronić nas przed groźnymi konsekwencjami choroby.
Komentarze (0)