Rzecznicy praw pacjenta szpitala psychiatrycznego - w czym mogą pomóc?

Instytucja Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego została powołana w 2006 r. poprzez nowelizację ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.

Do 2009 r. rzecznicy byli pracownikami Biura przy Ministrze Zdrowia, a od 2009 r. po powołaniu Biura Rzecznika Praw Pacjenta stali się jego pracownikami.

W 2012 r. funkcję taką pełniło 37 osób w 71 szpitalach i oddziałach psychiatrycznych na terenie 15 województw. Według danych biura, w 2013 r. rzecznicy rozpatrzyli ok. 13 tys. spraw.

W jakim celu zostali powołani

Rzecznicy praw pacjenta szpitala psychiatrycznego zostali powołani, aby zapewnić prawa osób korzystających ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez szpitale psychiatryczne. Rzecznicy mają też przeciwdziałać nadużyciom wobec pacjentów.

Do zadań Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego należy m.in.:

• pomoc w dochodzeniu praw w sprawach związanych z przyjęciem, leczeniem, warunkami pobytu i wypisaniem ze szpitala psychiatrycznego,
• wyjaśnianie lub pomoc w wyjaśnianiu ustnych i pisemnych skarg tych osób,
• współpraca z rodziną, przedstawicielem ustawowym, opiekunem prawnym lub faktycznym tych osób,
• inicjowanie i prowadzenie działalności edukacyjno-informacyjnej w zakresie praw osób korzystających ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez szpital psychiatryczny.

Rzecznik przyjmuje ustne i pisemne skargi pacjenta, skargi jego rodziny, jego pełnomocnika lub osoby sprawującej faktyczną opiekę; ocenia też zasadność takich skarg.

Rolą rzecznika jest też zapewnienie pacjentowi dostępu do informacji prawnej, pomóc w sporządzeniu i złożeniu skargi do kierownika szpitala lub innych instytucji, a także udzielanie pomocy pacjentowi wypisanemu ze szpitala, jeśli skarga została złożona w trakcie jego pobytu w szpitalu psychiatrycznym i nie została jeszcze rozpatrzona.

Z własnej inicjatywy rzecznik powinien oceniać przestrzeganie praw pacjentów, w szczególności pacjentów przyjętych do szpitala psychiatrycznego bez zgody, wobec których zastosowano przymus bezpośredni. Dotyczy to też pacjentów niezdolnych do wyrażenia zgody lub stosunku do przyjęcia albo leczenia oraz przebywających w szpitalu na mocy orzeczenia sądowego o zastosowaniu środka zabezpieczającego.

Jakie uprawnienia mają rzecznicy

Rzecznik ma prawo do występowania z wnioskiem do lekarza prowadzącego, ordynatora oddziału psychiatrycznego lub kierownika zakładu opieki zdrowotnej o podjęcie działań zmierzających do usunięcia przyczyny skargi. Może też zwrócić się w tej sprawie do podmiotów, które utworzyły ten zakład.

– Rzecznicy mają ogromny wpływ na poprawę ochrony praw osób korzystających ze świadczeń zdrowotnych udzielanych w szpitalach i na oddziałach psychiatrycznych – ocenia Rzecznik Praw Pacjenta Krystyna Barbara Kozłowska.

Rzecznik może - za zgodą pacjenta - mieć wgląd w jego dokumentację medyczną.

Rzecznicy muszą być łatwo dostępni, czyli powinni spędzać dużo czasu na regularnych wizytach oddziałów, muszą być rozpoznawalni i budzić zaufanie; powinni być też niezależni od dyrektora szpitala.

Wśród zadań rzeczników jest ponadto prowadzenie działalność informacyjno-edukacyjnej np. organizowanie spotkań z pacjentami na temat przysługujących im praw.