Bolesne miesiączki mogą być objawem endometriozy

Na endometriozę najczęściej chorują kobiety w wieku 25- 35 lat, ale pierwsze jej objawy mogą się pojawić u nastolatek, wraz z pierwszymi miesiączkami. Niektóre z nich odczuwają silne bóle menstruacyjne, zwykle jednak wmawia się im, że "kobiety tak mają". Słyszą też, że trzeba się z tym pogodzić - okres nie jest przecież chorobą.

U niektórych kobiet bolesne miesiączki są jednak objawem poważnej choroby. Nie można ich bagatelizować. Przekonuje o tym dr Joanna Pabich-Worożbit z II Kliniki Ginekologii i Położnictwa CMKP w Warszawie: niepokojący jest wszelki przewlekły ból występujący podczas miesiączki. Gdy nastoletnia dziewczyna zgłasza się z takimi dolegliwościami do lekarza, należy podejrzewać endometriozę.

Galimatias w jamie brzusznej

Na czym polega ta choroba? Powodowana jest rozrastaniem się błony śluzowej macicy (tzw. endometrium) poza jamę macicy, w inne miejsca ciała. Jej ogniska najczęściej umiejscawiają się na jajnikach oraz w innych narządach miednicy mniejszej. Nie wiadomo dlaczego tak się dzieje. Prof. Włodzimierz Baranowski, kierownik kliniki ginekologii i ginekologii onkologicznej Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie twierdzi, że u zdrowych kobiet znajdujące się poza macicą komórki błony śluzowej są likwidowane przez układ odpornościowy. U chorych kobiet są jednak tolerowane.

Efekt jest taki, że w różnych miejscach powstają wszczepy nieprawidłowych komórek. Z nich tworzą się stany zapalne, a następnie stale powiększające się zrosty doprowadzające do nieodwracalnego włóknienia tkanek i zniekształcenia oraz sklejania się narządów miednicy. Jajowody mogą być zrośnięte z jelitami i macicą, przydatki z macicą, a pęcherz z jelitami. Na jajnikach powstają wypełnione starą krwią smołowate torbiele, które mogą mieć ponad 10 cm średnicy.

Objawem tych zmian są bóle w okolicy miednicy mniejszej i podbrzusza. Są zwykle mocniejsze od bólów menstruacyjnych i mogą występować zarówno podczas miesiączki, jak i na kilka dni wcześniej. Nigdy nie powinny być tolerowane. Należy skonsultować się z lekarzem, szczególnie wtedy, gdy towarzyszą im obfite miesiączki oraz tzw. plamienia  między miesiączkami.

Kłopoty z diagnostyką

Z wykryciem endometriozy są jednak kłopoty, trudności mają nawet specjaliści. Lekarze stawiają błędną diagnozę, gdyż mylą endometriozę z zapaleniem przydatków, zespołem jelita drażliwego lub innymi dolegliwościami.

Powodem tego są "nieswoiste" dolegliwości powodowane przez tę chorobę, takie jak bóle w okolic biodra i pachwiny, które mogą promieniować do odbytnicy. Niektóre kobiety narzekają na bolesne stosunki seksualne, odczuwają ból podczas wypróżniania i oddawania moczu.

Endometrioza ma często indywidualny przebieg, a żeby jeszcze bardziej utrudnić rozpoznanie - u niektórych kobiet nie powoduje żadnych dolegliwości. Najlepiej jest potwierdzić ją mało inwazyjnym badaniem laparoskopowym - aparatem endoskopowym wykorzystywanych też do zabiegów.

Dodajmy, że nie jest to rzadka choroba. Z danych opublikowanych w USA w 2010 r. wynika, że występuje u jednej na 10 kobiet w wieku rozrodczym. A są to jedynie przypadki już wykrytej choroby. Na całym świecie może zatem chorować nawet 200 mln kobiet, w Polsce - około 1 mln.