Kodeks Etyki Lekarskiej to zbiór norm, jakimi powinien kierować się każdy lekarz i lekarz dentysta. Zawiera zasady dotyczące postępowania lekarza wobec pacjenta, wzajemnych relacji między lekarzami a także eksperymentów biomedycznych.
Zasady etyki lekarskiej obowiązujące w Europie i niektórych innych krajach wywodzą się od praw spisanych przez greckiego lekarza Hipokratesa w V w. p.n.e.
Przysięga Hipokratesa
Absolwenci akademii medycznych w Polsce do dziś składają tzw. przysięgę Hipokratesa, czyli przyrzeczenie lekarskie, które znajduje się we wstępie do Kodeksu.
Lekarze przyrzekają m.in. "służyć życiu i zdrowiu ludzkiemu, przeciwdziałać cierpieniu i zapobiegać chorobom, a chorym nieść pomoc (...), nie nadużywać ich zaufania i dochować tajemnicy lekarskiej nawet po śmierci chorego, strzec godności stanu lekarskiego i niczym jej nie splamić, a do kolegów lekarzy odnosić się z należną im życzliwością, nie podważając zaufania do nich, jednak postępując bezstronnie i mając na względzie dobro chorych, stale poszerzać swą wiedzę lekarską".
Historia kodeksów dla lekarzy w Polsce
Za pierwszy polski kodeks uznaje się ogłoszone drukiem w 1876 roku w zaborze austriackim "Uchwały Towarzystwa Lekarzy galicyjskich w przedmiocie obowiązków lekarzy względem swych kolegów i zawodu lekarskiego w ogóle".
Powołane w 1921 r. izby lekarskie przyjęły w 1935 r. "Zbiór zasad deontologii lekarskiej", a rok później wydano "Kodeks Lekarski".
W 1952 r. izby rozwiązano, a nad zasadami etyczno-deontologicznymi pracowało Polskie Towarzystwo Lekarskie, które wydało je w 1967 roku; dziesięć lat później zasady zostały znowelizowane i zyskały nazwę "Zbioru Zasad Etyczno-Deontologicznych Polskiego Lekarza".
Obecnie obowiązujący Kodeks został przyjęty w 1991 r. podczas Nadzwyczajnego II Krajowego Zjazdu Izb Lekarskich. Było to dwa lata po reaktywacji izb lekarskich w 1989 r. Kodeks był dwukrotnie nowelizowany w 1993 i 2003 roku.
Zasady ogólne Kodeksu lekarskiego
Zgodnie z Kodeksem zasady etyki lekarskiej wynikają z ogólnych norm etycznych. Zobowiązują one lekarza do przestrzegania praw człowieka i dbania o godność zawodu lekarskiego. Jak wyjaśniono, naruszeniem godności zawodu jest każde postępowanie lekarza, które podważa zaufanie do zawodu.
"Najwyższym nakazem etycznym lekarza jest dobro chorego (...) a mechanizmy rynkowe, naciski społeczne i wymagania administracyjne nie zwalniają lekarza z przestrzegania tej zasady".
Do czuwania nad przestrzeganiem zasad etyki zobowiązana jest Izba lekarska.
Postępowanie lekarza wobec pacjenta
Kodeks stanowi, że lekarz ma swobodę wyboru metod postępowania, które uzna za najskuteczniejsze. Wszelkie postępowanie diagnostyczne, lecznicze i zapobiegawcze powinien prowadzić z należytą starannością.
Lekarz jest zobowiązany traktować pacjentów życzliwie, szanując ich godność osobistą, prawo do intymności i prywatności; relacje lekarz – pacjent powinny opierać się na wzajemnym zaufaniu.
Kodeks zawiera też zasady dotyczące opieki terminalnej, transplantacji czy prokreacji. Znajduje się tam m.in. zakaz eutanazji oraz uczestniczenia w procedurach klonowania ludzi.
Odrębne rozdziały zostały poświęcone badaniom naukowym i eksperymentom biomedycznym, związkom lekarzy z przemysłem i konfliktowi interesów, ludzkiemu genomowi, wzajemnym stosunkom między lekarzami, zasadom postępowania w praktyce lekarskiej, relacjom ze społeczeństwem.
Kodeks dostępny jest na stronie internetowej Naczelnej Izby Lekarskiej (www.nil.org.pl).
Komentarze (0)