Udar mózgu jest najczęstszą przyczyną niepełnosprawności dorosłych Polaków. Co 8 minut ktoś w Polsce rozpoczyna zmagania z tą zwykle ciężką chorobą - rocznie udaru doznaje ok. 75 tys. osób.
W polskich warunkach 70 proc. osób, które doznają udaru mózgu, zostaje trwale niepełnosprawnymi. Wymagają potem stałej rehabilitacji.
– Mimo podobnej zapadalności na udary mózgu w Polsce i innych krajach Europy, umieralność oraz niepełnosprawność spowodowana chorobą są w naszym kraju wyższe w porównaniu do społeczeństw Europy Zachodniej – ocenia ordynator oddziału neurologii z pododdziałem udarowym Górnośląskiego Centrum Medycznego w Katowicach dr Anetta Lasek–Bal.
Jak podkreśla, na śmiertelność z powodu udaru mózgu w Polsce ma wpływ duże obciążenie chorobami współistniejącymi, niedostateczna profilaktyka i edukacja w zakresie rozpoznawania objawów choroby oraz ograniczony dostęp do właściwej, kompleksowej terapii w ostrym okresie zachorowania.
W porę udzielona specjalistyczna pomoc znacznie zwiększa szansę na powrót do normalnego życia. Dlatego tak ważne są umiejętność rozpoznania objawów udaru oraz czas dotarcia do szpitala.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Większość udarów powstaje z powodu niedokrwienia mózgu spowodowanego przez zakrzep lub zator. W pozostałych przypadkach dochodzi do uszkodzenia struktur mózgowych w wyniku wylewu krwi spowodowanego pęknięciem ściany naczyń mózgowych.
Istotną przyczyną udaru mózgu - zarówno niedokrwiennego jak i krwotocznego - jest nadciśnienie tętnicze. Równie groźną, postępującą chorobą zwężającą tętnice zaopatrujące mózg jest miażdżyca.
Szacuje się, że za 1/3 udarów mózgu odpowiada choroba serca, zwłaszcza migotanie przedsionków zwiększające pięciokrotnie ryzyko zachorowania. Nieprawidłowe stężenia lipidów (w tym cholesterolu), cukrzyca, nadwaga, mała aktywność fizyczna oraz palenie papierosów - to kolejne poważne przyczyny choroby. Walcząc z tymi chorobami i złymi nawykami ograniczamy ryzyko udaru.
Nie lekceważyć objawów
Objawy udaru mózgu najczęściej pojawiają się nagle. Najczęściej dochodzi do asymetrii twarzy (opadnięcie kącika ust), osłabienia siły kończyn (np. ręki i nogi).
Mogą temu towarzyszyć zaburzenia mowy - pacjent nie rozumie treści kierowanych do niego słów i/lub ma problemy z prawidłowym wypowiadaniem się.
Inne niepokojące objawy to zaburzenia widzenia, gwałtowne zawroty głowy z zaburzeniami równowagi, nudnościami, wymiotami, zaburzenia połykania, drętwienia jednostronne ręki i nogi, zaburzenia świadomości.
Jak reagować
Podejrzewając u siebie lub innej osoby udar mózgu, należy niezwłocznie wezwać pomoc medyczną. Ustępowanie objawów neurologicznych nie powinno być powodem zaniechania transportu do szpitala! Nawet ich całkowite ustąpienie może być tylko pozornie bezpieczne i stwarzać ryzyko udaru mózgu w ciągu kilku następnych dni.
Uważa się, że ok 20 proc. osób przed poważnym w skutkach udarem mózgu miało objawy zapowiadające, które z powodu przejściowego charakteru zostały zlekceważone.
Najskuteczniejszą metodą leczenia jest tromboliza, która polega na zastosowaniu leku rozpuszczającego zaskrzep, który spowodował zwężenie lub zamknięcie tętnicy doprowadzającej krew do mózgu. Leczenie może być jednak podjęte do 4,5 godziny od początku udaru mózgu!
Jak podkreśla dr Lasek–Bal, liczba pacjentów poddanych takiej terapii w Polsce rośnie, choć nadal jest istotnie niższa w porównaniu ze społeczeństwami Europy Zachodniej.
Komentarze (0)