Zespół Tourette'a

Polskie Stowarzyszenie Syndrom Tourette'a stara się pokazywać, że ta choroba i związane z nią dziwne zachowania nie stanowią zagrożenia, a tiki, choć mogą zaskakiwać otoczenie i utrudniać codzienne czynności, nie są przeszkodą, by prowadzić normalne życie.

Co to jest Zespół Tourette'a?

Zespół Tourette’a to wrodzone zaburzenie neurologiczne; należy do jednej jednostki chorobowej – zaburzeń tikowych. Zespół Tourette’a jest najbardziej nasiloną formą zaburzeń tikowych.

Nazwa zaburzenia pochodzi od nazwiska francuskiego neurologa i neuropsychiatry Gillesa de la Tourette’a, który w 1885 r. w czasie swojej pracy w szpitalu Salpetriere w Paryżu opisał dziewięć przypadków zaburzenia.

W Polsce jest ok. 50 tys. osób z tym zaburzeniem. Choroba występuje we wszystkich kulturach oraz grupach etnicznych; 3-4 razy częściej dotyka mężczyzn niż kobiet.

Choroba pojawia się zwykle nagle między drugim a 15 rokiem życia, najczęściej występuje w wieku 7 lat. Pierwszymi objawami są zazwyczaj tiki motoryczne twarzy: mruganie oczami lub wykrzywianie ust. Z biegiem czasu pojawiają się tiki bardziej złożone, np. oblizywanie się, plucie, uderzanie, podskakiwanie, itp. Tiki wokalne zazwyczaj pojawiają się nieco później, przeciętnie w wieku 11 lat.

Choroba i poczucie wykluczenia często powodują dodatkowe dolegliwości - lęk, depresję, obniżenie nastroju.

Czym są tiki?

Tik to nagły, krótkotrwały, mimowolny ruch określonej części ciała. Może być to również odgłos. Tiki można dzielić na ruchowe i głosowe, a w każdej z tych kategorii na proste i złożone.

Tiki proste to np. mruganie oczami, wzruszanie ramionami, grymasy twarzy, rzucanie głową (tiki ruchowe), a także pochrząkiwanie, pociąganie nosem, mlaskanie językiem (tiki głosowe).

Tiki złożone ruchowe to m.in. podskakiwanie, dotykanie innych ludzi, kręcenie się wkoło oraz - bardzo rzadko - zachowania samookaleczające (uderzanie lub gryzienie samego siebie) a także kopropraksja (przymus wykonywania wulgarnych gestów) i echopraksja (automatyczne powtarzanie ruchów innych osób).

Tiki złożone głosowe to np. wypowiadanie słów lub zwrotów bezsensownych, oraz – rzadko - koprolalia (przymus wypowiadanie wulgarnych słów), echolalia (automatyczne powtarzanie tego, co mówią inni), palilalia (mimowolne powtarzanie swoich słów, fraz lub sylab).

Jak to się leczy?

Sposób leczenia zespołu Tourette’a zależy od nasilenia objawów.

Jak podkreśla Polskie Stowarzyszenie Syndrom Tourette'a, wielu dorosłym osobom z lekkimi objawami wystarczają edukacja oraz wsparcie. Także w przypadku dzieci – jeśli objawy nie są nasilone często wystarczy rozpoznanie, wyjaśnienie rodzicom i dzieciom natury choroby, poinformowanie o możliwościach wsparcia oraz uprzedzenie nauczycieli i dostarczenie im informacji na temat choroby.

W przypadku pacjentów z nasilonymi objawami, łączącymi się np. z zachowaniami agresywnymi, leczenie jest bardziej zróżnicowane – stosowane są psychoterapia oraz terapia behawioralna.

Gdy objawy choroby są bardzo nasilone i w znacznym stopniu utrudniają normalne funkcjonowanie, stosuje się środki farmakologiczne pozwalające na zmniejszenie intensywności tików oraz związanych z nimi zachowań.