Czym się różni lek od suplementu? Kiedy po co sięgać?

Jeśli chcesz mieć pewność, że przyjmujesz preparaty, które nie zaszkodzą Twojemu zdrowiu, przeczytaj ten artykuł. Lek czy suplement? Przekonajmy się.

Suplementy diety - czym są?

Suplementy diety to produkty produkowane z myślą o uzupełnieniu normalnej diety w witaminy, składniki mineralne oraz inne niezbędne składniki odżywcze. Zalicza się je do kategorii środków spożywczych - są dostępne bez recepty i można je kupić w aptekach, sklepach spożywczych oraz przez internet. Oznacza to, że nie są one lekami i nie mają właściwości leczniczych.

Stosuje się je, aby wspierać zdrowie i uzupełniać niedobory pokarmowe - szczególnie wtedy, gdy z różnych powodów nie jesteśmy w stanie dostarczyć wszystkich niezbędnych składników odżywczych z pożywienia w codziennej diecie.

W definicji określa się, że substancje czynne zawarte w suplementach diety mają właściwości, które mogą wywoływać efekt odżywczy i wpływać na modyfikację funkcji fizjologicznych.

W Polsce rynek suplementów diety regulowany jest przez ustawę o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006 r. Chociaż trzymanie się zasad sprzed prawie 20 lat może wydawać się dość niepokojące – bądź spokojny. Przepisy zostały sprawdzone i zaktualizowane w 2023 roku.

Leki - czym są?

Leki to wyroby medyczne, które zawierają składniki aktywne mające na celu zapobieganie lub leczenie chorób – łagodzenie objawów i poprawienie funkcji organizmu. Produkty te mogą zawierać pojedyncze substancje czynne lub kombinacje różnych składników, które mają potwierdzony efekt terapeutyczny.

Zaliczają się do produktów leczniczych i są poddawane rygorystycznym procedurom rejestracyjnym oraz kontrolnym. Wszystkie leki muszą przejść dokładne badania kliniczne oraz procesy rejestracji, aby potwierdzić ich bezpieczeństwo i skuteczność. Ich stosowanie zawsze powinno być konsultowane z lekarzem lub farmaceutą, aby mieć pewność, że działanie zawartych w nich substancji czynnych, jest ukierunkowane na terapię występujących u nas objawów i problemów zdrowotnych. Dzięki temu można uniknąć potencjalnych skutków ubocznych, interakcji z innymi lekami lub suplementami diety.

Leki można kupić w aptekach, a niektóre z nich dostępne są jedynie na receptę. Leki OTC (Over-The-Counter), czyli leki dostępne bez recepty, można nabyć również w zwykłych sklepach spożywczych i supermarketach. Dotyczy to produktów, które są uznawane za bezpieczne przy stosowaniu zgodnie z instrukcjami na etykiecie.

Ustawa o prawie farmaceutycznym w Polsce reguluje zarówno sprzedaż leków na receptę, jak i leków OTC. Przepisy prawa farmaceutycznego dokładnie określają, które leki mogą być dostępne bez recepty oraz w jakich miejscach można je sprzedawać. Wprowadza także wymagania dotyczące etykietowania, bezpieczeństwa oraz informacji dla konsumentów.

Różnice między suplementem diety a lekiem

Różnice między lekami a suplementami diety są istotne i warto je znać, aby świadomie podejmować decyzje dotyczące zdrowia. Jeszcze raz przedstawmy pokrótce obie definicje – tym razem zestawione ze sobą:

• Suplementy diety to środki spożywcze, których stosowanie ma na celu uzupełnienie diety w składniki odżywcze. Mają charakter żywieniowy i nie są przeznaczone do leczenia chorób ani łagodzenia objawów.
• Leki to produkty lecznicze, które zawierają substancje czynne o właściwościach leczniczych. Ich stosowanie ma zapobiegać chorobom lub je leczyć.

Czym różni się lek od suplementu?

Na opakowaniu suplementów diety znajdziesz informacje dotyczące składników odżywczych, dawkowania oraz ostrzeżeń. Nie znajdziesz tam informacji o właściwościach farmakologicznych, ponieważ suplementy nie mają działania terapeutycznego. Nie zmienia to jednak faktu, że wysokiej jakości preparaty, takie jak suplementy diety formeds, mogą przynieść realne korzyści dla zdrowia.

Etykiety suplementów diety muszą zawierać informacje o wartości odżywczej, zalecanej porcji do spożycia oraz ostrzeżenia dotyczące stosowania.

Treść ulotki czy opakowania leków musi mieć etykiety zawierające nazwę substancji czynnej, skład jakościowy i ilościowy, dawkę, sposób podawania, możliwe efekty uboczne, wskazania oraz przeciwwskazania.

Lek a suplement diety - kto to kontroluje?

Suplementy diety nie przechodzą tak rygorystycznych badań, jak leki. Przed wprowadzeniem do obrotu, producent musi jedynie zgłosić produkt do Głównego Inspektoratu Sanitarnego (GIS). Nie oznacza to jednak, że każdy suplement diety będzie gorszy od środka leczniczego – tutaj liczą się praktyki stosowane przez konkretnych producentów.

Leki przechodzą wieloetapowe badania kliniczne, które potwierdzają ich bezpieczeństwo i skuteczność. Proces rejestracji leków jest nadzorowany przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL), trwa dłużej i jest bardziej kontrolowany.

Podobnie jest z reklamą – w przypadku leków podlega ona ścisłym regulacjom. Leki na receptę nie mogą być reklamowane w mediach skierowanych do ogółu społeczeństwa. Reklamy leków dostępnych bez recepty muszą być zgodne z przepisami i zawierać jasne ostrzeżenia (np. "Przed użyciem zapoznaj się z ulotką dołączoną do opakowania").

Natomiast w przypadku reklamy suplementów diety wymogi są mniej restrykcyjne, ale również podlegają pewnym regulacjom. Suplementy nie mogą być przedstawiane jako produkty lecznicze i nie mogą sugerować, że są niezbędne do zachowania zdrowia. Ważne jest, aby reklamy suplementów nie wprowadzały konsumentów w błąd co do ich przeznaczenia.

Lek czy suplement? Kiedy po co sięgać?

Lek czy suplement? Twój wybór powinien zależeć od Twoich potrzeb zdrowotnych. Leki są przeznaczone do leczenia i zapobiegania chorobom, a ich stosowanie powinno być konsultowane z lekarzem. Suplementy diety mogą być równie skuteczne w uzupełnianiu niedoborów i wspieraniu zdrowia, jednak tylko wtedy, jeśli są wysokiej jakości.

Wybieraj preparaty tylko od sprawdzonych producentów i stosuj je zgodnie z zaleceniami. Pamiętaj, aby zawsze czytać etykiety i ulotki informacyjne. Dzięki temu zyskasz pewność, że wybierasz produkt odpowiedni dla swoich potrzeb.

Bibliografia

1. Sapilak, B. J. (2023). Lek vs suplement diety–zasadnicza różnica. Medycyna Faktów, 16(2 (59)), 209-212.
2. Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. 2006 nr 171 poz. 1225). Pobrane z: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20061711225
3. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne. (Dz.U. 2001 nr 126 poz. 1381). Pobrane z: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20011261381
4. Postuła, M. (2020). Czy suplementy diety to leki?. Medycyna Faktów, 13(2 (47)), 174-177.
5. Najwyższa Izba Kontroli (2017). Informacja o wynikach kontroli. Dopuszczenie do obrotu suplementów diety. Pobrane z: https://www.nik.gov.pl/plik/id,13031,vp,15443.pdf