Kleszcze są nośnikami setek czynników chorobotwórczych, w tym wirusów, bakterii i grzybów. Nie każde ukąszenie tych pajęczaków jest groźne, bo tylko pewien ich odsetek jest zakażony. Niestety, jeśli do zakażenia już dojdzie, skutki bywają poważne. Nie dziwi więc, że są ludzie czujący strach przed kleszczami.
– Najgroźniejszymi chorobami odkleszczowymi są: kleszczowe zapalenie mózgu i borelioza – informuje w rozmowie dr Aleksandra Gliniewicz, kierownik Samodzielnej Pracowni Entomologii Medycznej i Zwalczania Szkodników w Państwowym Zakładzie Higieny.
Z danych PZH wynika, że w 2012 r. zanotowano ponad 8700 przypadków boreliozy i 189 przypadków kleszczowego zapalenia mózgu.
Kleszczowe zapalenie mózgu
Jest to wirusowa choroba ośrodkowego układu nerwowego. Zakażenie następuje po ukłuciu przez zakażonego kleszcza, ale też drogą pokarmową - przez picie surowego, niepasteryzowanego mleka od zakażonych zwierząt. Zdarzają się zakażenia drogą wziewną, np. przez wdychanie kurzu zanieczyszczonego kałem kleszczy.
Choroba przebiega dwufazowo. Początkowo (przez cztery do 14 dni) przypomina grypę; chory ma podwyższoną temperaturę (do 38 stopni), odczuwa osłabienie, bóle głowy, karku, mięśni kończyn, a także gałek ocznych.
U części chorych, kiedy wirus dostanie się do mózgu, następuje druga faza choroby – neurologiczna. Wówczas pojawiają się m.in.: wysoka gorączka - nawet do 40 stopni, silne bóle głowy, nudności, wymioty.
Chory w tym stanie powinien trafić do szpitala. Kleszczowe zapalenie mózgu leczy się m.in. za pomocą środków przeciwzapalnych, przeciwbólowych, przeciwdrgawkowych, przeciwgorączkowych, poprzez stosowanie płynów infuzyjnych i innych.
PZH informuje, że w większości przypadków kleszczowe zapalenie mózgu przebiega łagodnie, mogą jednak występować powikłania. Do najczęstszych należą: niedowład, trwałe uszkodzenie słuchu, zaburzenia psychiczne.
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania zakażeniu są szczepienia ochronne.
Borelioza
Krętki przenoszone przez kleszcze wywołują boreliozę. Człowiek ulega zakażeniu m.in. w wyniku pokłucia przez kleszcza, ale także poprzez rozgniecenie go i wtarcie jego treści w zranioną skórę.
Jak podaje PZH, choroba charakteryzuje się zajęciem skóry, stawów, układu nerwowego i serca. Zmiany mogę też dotyczyć innych narządów, w tym wzroku.
Najbardziej charakterystyczny dla boreliozy jest tzw. rumień wędrujący - występująca w miejscu ukłucia czerwona lub niebieskoczerwona, ocieplona, ale niebolesna plama, jaśniejsza w środku. Rumień występuję u niemal 70-80 proc. zakażonych. Zmianom skórnym czasem towarzyszą objawy grypopodobne.
W drugim stadium choroby objawy dotyczą skóry, ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego oraz układu krążenia. Mogą wystąpić m.in. stany zapalne stawów, zapalenie mięśnia sercowego.
Na skórze znowu pojawia się rumień, jego występowanie jest jednak niezależne od miejsca ukłucia przez kleszcza. W tej fazie może też wystąpić zmiana w postaci niebolesnej grudki, która może pojawić się na płatku ucha, małżowinie usznej, brodawce sutkowej lub mosznie.
Późnym objawem boreliozy może być m.in. zanikowe zapalenie skóry kończyn.
Nie ma szczepionki przeciwko boreliozie. Najlepszą metodą prewencji jest unikanie kleszczy, a w przypadku ukąszenia szybkie i prawidłowe usunięcie go ze skóry.
Oprócz kleszczowego zapalenia mózgu i boreliozy do chorób odkleszczowych należą też m.in.: tularemia, ludzka anaplazmoza granulocytarna, babeszjoza (piroplazmoza).
W leczeniu boreliozy podstawą jest antybiotykoterapia. Decydując się na takie leczenie, należy jednak pamiętać, że nadużywanie antybiotyków zmniejsza ich skuteczność.
Komentarze (0)