Wzmożone wypadanie włosów może prowadzić do łysienia, które dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Może być ono związane z hormonami, jak w przypadku łysienia androgenowego, lub wynikać ze schorzeń autoimmunologicznych, co jest charakterystyczne dla łysienia plackowatego. W artykule zestawiamy najważniejsze fakty dotyczące obu typów łysienia, począwszy od przyczyn, przez objawy, aż po metody leczenia.

Na Med24 możesz szybko umówić się na konsultacje lekarską z możliwością otrzymania L4 online, a w razie konieczności zostanie także wypisana e recepta online.  Zadbaj o swoje zdrowie już dziś!

Czym jest łysienie androgenowe?

Łysienie androgenowe to jedna z najczęstszych postaci utraty włosów. Jest związane z tłem hormonalnym, a konkretnie z pochodną testosteronu, czyli dihydrotestosteronem (DHT). Część pacjentów może wykazywać predyspozycje genetyczne do tego rodzaju utraty włosów. W łysieniu androgenowym podstawowy problem to wpływ DHT na mieszki włosowe, co prowadzi do ich miniaturyzacji. W praktyce włosy stają się cieńsze, krótsze i przestają rosnąć w obrębie danej cebulki włosowej objętej tym procesem.

Częstość występowania tego rodzaju łysienia jest największa u mężczyzn, co jest związane z gospodarką hormonalną, w której dominują androgeny. Typowe zmiany dotyczą cofania się linii włosów na skroniach i stopniowego przerzedzania się na czubku głowy.

Kobiety rzadziej zmagają się z łysieniem androgenowym. Jeśli jednak do niego dochodzi, patomechanizm jest podobny, a utrata włosów może przypominać tę u mężczyzn. Istnieją również inne typy łysienia u kobiet, w których utrata włosów koncentruje się m.in. na przedziałku. Niejednokrotnie łysienie androgenowe u kobiet przebiega z równomiernym przerzedzeniem włosów na całej głowie.

Czym jest łysienie plackowate?

Łysienie plackowate (łac. alopecia areata) to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy błędnie rozpoznaje mieszki włosowe jako “zagrożenie" i zaczyna je atakować. Skutkiem tego jest nagła utrata włosów w postaci okrągłych lub owalnych, wyraźnie odgraniczonych placków, które mogą pojawić się nie tylko na głowie, ale także na innych częściach ciała, takich jak brwi, rzęsy czy broda. Schorzenie dotyka osoby w różnym wieku i może pojawić się niespodziewanie, często wywołując u pacjentów duży stres.

W łagodniejszych przypadkach łysienie plackowate ogranicza się do kilku miejsc na głowie, ale w cięższych sytuacjach może prowadzić do całkowitej utraty włosów na głowie (łysienie całkowite) lub nawet na całym ciele (łysienie uogólnione). 

Przebieg choroby jest trudny do przewidzenia – może przybierać charakter epizodyczny, z okresami odrostu włosów, a następnie nawrotami, które ponownie prowadzą do wypadania. Ta zmienność przebiegu sprawia, że leczenie łysienia plackowatego jest wyzwaniem, a długotrwałe efekty terapii mogą różnić się u poszczególnych pacjentów.

Jakie są główne różnice między łysieniem androgenowym a plackowatym?

Podstawowa różnica, która rzutuje na inne odmienności łysienia androgenowego i plackowatego, to patomechanizm. Inne różnice to m.in. tempo pojawiania się zmian, ich rodzaj oraz rozmieszczenie.

Najważniejsze fakty dotyczące łysienia androgenowego to:

  • tempo rozwoju, które jest powolne – pierwsze oznaki dotyczą zakoli, zwłaszcza u mężczyzn, a następnie przechodzą w utratę włosów na czubku głowy,
  • podstawowym czynnikiem jest hormon dihydrotestosteron, który prowadzi do miniaturyzacji mieszków włosowych,
  • łysienie to ma charakter trwały, przewlekły i postępujący.

Istotna wiedza na temat łysienia plackowatego to:

  • choroba ma podłoże autoimmunologiczne, czyli organizm wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko mieszkom włosowym,
  • dochodzi do nagłej utraty włosów o wyraźnie odgraniczonym charakterze, w postaci okrągłych lub owalnych zmian, przypominających placki,
  • łysienie to dotyczy owłosionej skóry głowy, ale również zarostu i innych obszarów ciała,
  • jest nieprzewidywalne – odnotowuje się w nim okresy remisji i zaostrzeń.

Wspomniane odmienności wpływają na różny obraz kliniczny obu rodzajów łysienia, a także na sposoby ich leczenia.

Jakie są objawy łysienia androgenowego?

Objawy łysienia androgenowego rozwijają się powoli i mają charakter postępujący. Nieco inny model utraty włosów odnotowuje się u obu płci. Przykładowo:

  • U mężczyzn najczęściej obserwuje się cofanie linii włosów w okolicach skroni, co prowadzi do tworzenia tzw. zakoli, oraz przerzedzenie na czubku głowy, które z czasem może prowadzić do całkowitego wyłysienia w tej okolicy.
  •  U kobiet łysienie androgenowe przyjmuje nieco inny przebieg – zamiast widocznych zakoli czy łysienia na szczycie głowy, włosy przerzedzają się równomiernie na górnej części głowy, co daje efekt rozlanej utraty objętości włosów.

Proces ten postępuje zazwyczaj wraz z wiekiem i jest trwały. Wraz z miniaturyzacją mieszków włosowych włosy stają się cieńsze, słabsze, a ich cykl wzrostu zostaje skrócony. W zaawansowanych przypadkach łysienie androgenowe prowadzi do sytuacji, w której mieszki włosowe całkowicie przestają produkować nowe włosy, co skutkuje nieodwracalnym przerzedzeniem lub wyłysieniem.

Jakie są objawy łysienia plackowatego?

W łysieniu plackowatym występuje charakterystyczna utrata włosów w postaci okrągłych, gładkich obszarów skóry. Zmiana ta może dotyczyć również brwi, rzęs, męskiego zarostu lub innych części ciała. Sama utrata włosów następuje szybko, a niekiedy towarzyszą jej również zmiany na paznokciach w postaci kropkowania, rowków lub szorstkości wierzchniej warstwy.

W cięższych przypadkach choroba może postępować, prowadząc do całkowitej utraty włosów na głowie (alopecia totalis) lub nawet na całym ciele, włącznie z brwiami i rzęsami (alopecia universalis). Przebieg łysienia plackowatego jest nieprzewidywalny i często ma charakter nawrotowy, z okresami odrostu włosów, po których mogą wystąpić kolejne epizody ich nagłego wypadania.

Jakie są przyczyny łysienia androgenowego?

Łysienie androgenowe jest w dużej mierze uwarunkowane genetycznie i związane z działaniem hormonów androgenowych, takich jak DHT (dihydrotestosteron), będący pochodną testosteronu. Wspomniany hormon łączy się z receptorami ulokowanymi na mieszkach włosowych, co prowadzi do kaskady zmian i stopniowej miniaturyzacji mieszków. W efekcie włosy rosnące z tych mieszków stają się cieńsze, osiągają krótszą długość, są bardzo wrażliwe na czynniki zewnętrzne, a zatem podatne na uszkodzenia. W ostateczności dochodzi do zatrzymania produkcji włosa w obrębie danego mieszka.

Jakie są przyczyny łysienia plackowatego?

Łysienie plackowate jest schorzeniem dermatologicznym o podłożu autoimmunologicznym. Dochodzi w nim do ataku na mieszki włosowe, które są mylnie rozpoznawane jako antygen. W efekcie organizm produkuje przeciwciała atakujące mieszki włosowe, co prowadzi do ich osłabienia i przekłada się na patologiczny wzrost włosa lub jego brak. Oprócz tła autoimmunologicznego zwraca się uwagę na inne czynniki, które mogą nasilić lub zaostrzyć przebieg łysienia – wśród nich wymienia się stres, infekcje oraz inne schorzenia autoimmunologiczne.

Jak leczyć łysienie androgenowe?

Leczenie łysienia androgenowego opiera się głównie na terapii farmakologicznej, która ma na celu zahamowanie procesu miniaturyzacji mieszków włosowych i stymulację wzrostu włosów. Najczęściej stosowanymi lekami są:

  • finasteryd, stosowany doustnie u mężczyzn, który blokuje działanie dihydrotestosteronu (DHT), ograniczając jego szkodliwy wpływ na mieszki włosowe,
  • minoksydyl, w postaci wcierek na skórę głowy dla kobiet i mężczyzn, który pobudza wzrost włosów i poprawia ich ukrwienie. 

W przypadkach bardziej zaawansowanego łysienia pacjenci mogą zdecydować się na zabiegi przeszczepu włosów lub terapię laserową, które oferują dodatkowe wsparcie w walce z łysieniem. Należy jednak podkreślić, że systematyczność jest kluczowa dla efektów leczenia łysienia androgenowego i trwa zwykle 6 miesięcy lub dłużej.

Warto mieć na uwadze, że kluczem w leczeniu wielu typów łysienia jest odpowiednio dobrana dieta i, niekiedy, suplementacja. W przypadku wątpliwości związanych z modyfikacją jadłospisu możesz zwrócić się o pomoc do dietetyka klinicznego w Med24!

Jak leczyć łysienie plackowate?

Proces leczenia łysienia plackowatego jest bardziej złożony. W jego ramach stosuje się leki:

  • kortykosteroidy (miejscowo, doogniskowo lub doustnie),
  • immunoterapię z użyciem cyklosporyny, metotreksatu oraz inhibitorów JAK.

Istotnym aspektem jest fototerapia, która, dzięki promieniowaniu o odpowiedniej długości fal, wspiera porost włosów. Inną metodą jest PUVA, w której podaje się doustnie psoraleny i naświetla skórę specjalnymi lampami – to tzw. fotochemioterapia.

W przypadkach ciężkich i nawracających coraz częściej rozważa się również terapię biologiczną, która wykorzystuje leki działające bezpośrednio na układ odpornościowy, by zahamować jego atak na mieszki włosowe. Ze względu na autoimmunologiczny charakter łysienia plackowatego leczenie bywa zindywidualizowane, a skuteczne podejście może wymagać eksperymentowania z różnymi metodami, aby uzyskać najlepsze rezultaty u danego pacjenta.

Czy leczenie obu typów łysienia może być skuteczne?

Skuteczność leczenia łysienia androgenowego i plackowatego w dużej mierze zależy od wczesnej diagnozy, regularnego stosowania zaleconych terapii, a także wrażliwości osobniczej na dane leczenie. 

W przypadku łysienia androgenowego, wczesne wdrożenie leczenia farmakologicznego, takiego jak finasteryd czy minoksydyl, może spowolnić proces utraty włosów i przynieść widoczne efekty. Jednakże całkowite przywrócenie utraconych włosów jest trudne do osiągnięcia, a aby utrzymać rezultaty, terapia często musi być kontynuowana na stałe.

W łysieniu plackowatym efekty leczenia bywają nieprzewidywalne, a okresy odrostu włosów mogą przeplatać się z nawrotami. Terapie, takie jak kortykosteroidy, immunoterapia miejscowa czy terapia biologiczna, mogą wspomóc odrost włosów, ale ich skuteczność zależy od indywidualnej odpowiedzi organizmu. W obu przypadkach, obok farmakoterapii, mogą być pomocne dodatkowe formy leczenia, w tym zabiegi medycyny estetycznej, które wspierają wzrost włosów oraz poprawę wyglądu skóry głowy.

Warto mieć na uwadze, że podstawowe leczenie w przypadku obu typów łysienia zleca dermatolog, jednak może okazać się, że potrzebne jest wsparcie lekarzy innych specjalizacji, np. endokrynologa. Znajdziesz ich na Med24 – konsultacje lekarskie online!

Możesz ocenić ten artykuł: