Lekarze przekonują: pobranie szpiku jest bezpieczne i bezbolesne, a jego przeszczep może uratować życie chorym np. na białaczkę. Znalezienie dawcy jest jednak trudne - musi on być zgodny tkankowo z chorym, tymczasem układ zgodności tkankowej ma ponad miliard możliwości.
Przeszczepienie szpiku to metoda leczenia wielu nowotworowych chorób krwi (białaczki, chłoniaków, szpiczaka mnogiego) oraz niektórych chorób nienowotworowych (aplazji szpiku, wrodzonych defektów krwiotworzenia i odporności).
Do czego potrzebny jest szpik?
W szpiku znajdują się krwiotwórcze komórki macierzyste zdolne wytworzyć wszystkie rodzaje komórek krwi.
Komórki te znajdują się też we krwi obwodowej, ale tu jest ich znacznie mniej. Do przeszczepienia można też wykorzystać krew pępowinową, czyli krew, która po porodzie pozostaje w łożysku i sznurze pępowinowym. Dlatego sformułowanie "przeszczepianie szpiku" coraz częściej zastępuje się "przeszczepianiem komórek krwiotwórczych".
Kto może zostać dawcą?
Dawcą szpiku może zostać każda zdrowa osoba w wieku od 18 do 50 lat. W wyjątkowych przypadkach można pobrać szpik od dziecka.
Oddanie szpiku dla niespokrewnionego biorcy jest anonimowe i nieodpłatne.
Decyzję o kwalifikacji dawcy zawsze podejmuje lekarz – wstępną, przy zgłoszeniu do Rejestru Niespokrewnionych Dawców Szpiku, i ponowną przy ewentualnym dawstwie.
Dlaczego ważny jest rejestr dawców?
Jak podkreśla Ministerstwo Zdrowia, jedynie co czwarty chory może otrzymać szpik od dawcy spokrewnionego, dlatego tak ważna jest alternatywa, którą stwarza rejestr dawców.
Prawdopodobieństwo, że osoba umieszczona w Rejestrze kiedykolwiek zostanie dawcą wynosi około 1:200. Jest tak, ponieważ dawca komórek musi być z biorcą zgodny tkankowo, czyli w zakresie cech określonych jako układ HLA (układ zgodności tkankowej). Tymczasem znalezienie takiego dawcy jest trudne, gdyż układ HLA ma ponad miliard możliwości.
Czy jest się czego bać?
Szpik najczęściej pobiera się z kości biodrowych, nakłuwając kość specjalnymi igłami. Podczas zabiegu pobiera się od paruset mililitrów do litra szpiku. Zależy to od masy ciała biorcy, ale nigdy nie może być więcej niż 25 ml szpiku na kilogram masy dawcy.
Wiele osób obawia się, że pobranie szpiku jest bolesne, jednak zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym albo zewnątrzoponowym, co całkowicie eliminuje ból. Po zabiegu część dawców może odczuwać przez kilka lub kilkanaście dni niewielki ból w dolnej partii pleców.
Komórki szpiku mają duże możliwości regeneracyjne - do całkowitego odtworzenia ubytku dochodzi w ciągu kilku tygodni. Już po kilku dniach po zabiegu można wrócić do pracy.
Jak przekonuje MZ, są to zabiegi całkowicie bezpieczne - na świecie dokonano do tej pory kilkuset tysięcy pobrań szpiku i podobną liczbę pobrań komórek macierzystych z krwi obwodowej.
Jak zostać dawcą?
Chęć zostania dawcą szpiku deklaruje się przez wypełnienie formularza "Oświadczenie woli o wpisanie do Centralnego Rejestru Niespokrewnionych Potencjalnych Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej", który dostępny jest w stacjach krwiodawstwa oraz w internecie. Można też zgłosić się do Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji "Poltransplant".
Po wypełnieniu deklaracji należy zgłosić się na badanie do wyznaczonej placówki służby zdrowia (np. przy Regionalnym Centrum Krwiodawstwa).
Od potencjalnego dawcy pobierana jest próbka krwi w celu oznaczenia antygenów HLA. Wyniki badań są przekazywane do światowej bazy i tą drogą udostępniane ośrodkom transplantacyjnym na całym świecie.
Komentarze (0)