Wszawica wydaje się często reliktem przeszłości - przepełnionych przedszkoli, żłobków czy domów dziecka, gdzie pojawiały się zaniedbania higieniczne, a choroby pasożytnicze szerzyły się z łatwością. Nic bardziej mylnego. Wszawica wcale nie zniknęła z medycznego podwórka i pojawia się niemal równie często, jak przed laty. Najbardziej narażone są dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, przebywające w dużych skupiskach i korzystające ze wspólnych przedmiotów użytku osobistego. Nie zmienił się również społeczny odbiór choroby – wciąż uważana jest za schorzenie wstydliwe, choć wszawica może przydarzyć się każdemu.
Znajdź placówki:
Poradnia hematologiczna na NFZ
Poradnia dermatologiczna na NFZ

Pedikuloza - co to takiego?

Pedikuloza to nic innego, jak znana wszystkim wszawica – choroba wywołana przez stawonogi z gatunku wszy głowowej. Wyróżnia się trzy rodzaje wszy:
  • wesz głowową
  • wesz odzieżową
  • wesz łonową
Wesz ludzka głowowa ma rozmiar około 2-3 milimetrów, a jej głównym źródłem pożywienia jest krew ludzka. Cykl życia wszy trwa zwykle około trzydziestu dni. Jajeczka wszy zwane gnidami składane są w odległości 1,5 cm od skóry głowy i przyczepiają się następnie mocno do włosów. Wielkością przypominają główki od szpilki, co utrudnia ich dostrzeżenie na powierzchni włosów. Wszawica jako jednostka choroba występuje we wszystkich regionach świata, a zachorowania mogą pojawić się w każdym wieku. Najczęściej jednak występują u dzieci między 2 a 12 rokiem życia, zwłaszcza u dziewczynek bądź chłopców noszących dłuższe włosy. Nie udało się określić przyczyn takiego stanu, ale szacuje się, że zachorowalność na wszawicę rośnie cyklicznie co 10 - 15 lat, osiąga punkt kulminacyjny, by następnie wrócić do stanu wyjściowego.

Jak można zarazić się wszawicą?

Za najczęstszy sposób zarażenia wszawicą uważa się bezpośredni kontakt "głowa do głowy". Stąd tak łatwo o przenoszenie się wszy między dziećmi, których zabawy często wymuszają bliskość. Równie łatwo jednak mogą zarazić się rodzice dzieci mających wszawicę, podczas ich przytulania czy noszenia. Wesz głowowa ma zdolność bardzo szybkiego i sprawnego poruszania się po ludzkich włosach, staje się jednak bezradna na płaskiej, gładkiej powierzchni. Wszy nie potrafią skakać ani latać, jedynie pełzają. Są jednak doniesienia wskazujące, że czesanie włosów grzebieniem powoduje naelektryzowanie, które może spowodować "wyrzucenie" dorosłej wszy na odległość większą niż metr. Wszawica może szerzyć się również za sprawą wspólnych szczotek, grzebieni, nakryć głowy czy ozdób do włosów, choć jest to o wiele trudniejsze.

Jakie objawy daje wszawica?

Najczęstszym i jednocześnie rozstrzygającym objawem wszawicy jest stwierdzenie na głowie i/lub włosach dorosłych postaci pasożyta lub jego jajeczek (gnid). Wszy można znaleźć w największej ilości w okolicy karku, skroni czy też za uszami. Do innych mniej specyficznych objawów wszawicy zalicza się świąd skóry głowy, spowodowany ukłuciem przez wesz oraz wprowadzeniem przez nią toksyny. Na skórze mogą pojawiać się zadrapania, otarcia i przeczosy wywołane uporczywym drapaniem. Świąd może być jednak spowodowany wieloma innymi schorzeniami dermatologicznymi, stąd kluczowe staje się wciąż poszukiwanie form pasożyta. U niektórych osób, w wyniku zakażenia skóry głowy, dochodzi do powiększania się okolicznych węzłów chłonnych, zwłaszcza potylicznych i karkowych.

Wszawica stanowi nie tylko problem epidemiologiczny i estetyczny. Wywołane chorobą zadrapania i urazy skóry głowy są wrotami wniknięcia innych patogenów i czynnikiem ryzyka rozwoju wtórnych nadkażeń bakteryjnych czy grzybiczych.

Leki na wszawicę

We wszawicy głowowej stosuje się preparaty roślinne, szampony oraz płyny. Mechanizm ich działania obejmuje spektrum bakteriobójcze (preparaty tego typu mogą wywoływać alergie skórne, zwłaszcza u dzieci i osób predysponowanych) lub tylko fizykalne (zalicza się do nich silikony i oleje, które upośledzają proces oddychania pasożyta, prowadząc do jego śmierci). Po użyciu preparatu zaleca się wyczesanie włosów gęstym grzebieniem – zabieg ten usuwa martwe wszy oraz przytwierdzone do włosów gnidy. Każda zastosowana metoda leczenia powinna być powtórzona pomiędzy 7 a 10 dniem terapii, aby zadziałać również na pasożyty znajdujące się wcześniej w stadium jajeczka. Wszelkie ozdoby do włosów, szczotki oraz grzebienie należy wygotować albo wymienić na nowe. Ubrania i nakrycia głowy, a także pościel zaleca się wyprać w temperaturze minimum 60 stopni. Nie jest konieczne obcinanie włosów, czy wręcz golenie na łyso - skuteczność obecnie stosowanych preparatów pozwala na usunięcie wszy również z długich włosów.

Poza osobą leczoną, zalecane jest także sprawdzenie jej bliskich, zwłaszcza mieszkających w jednym domu, ponieważ wszawica często rozprzestrzenia się na innych członków rodziny. W tej sytuacji konieczne jest leczenie wszystkich zarażonych, by nie stanowili źródła nowej infekcji.

Warto pamiętać, że nawet najczystsze dziecko może zarazić się wszawicą, a choroba nie jest powodem do wstydu, ale leczenia.

Możesz ocenić ten artykuł: