Co każdy powinien wiedzieć o cukrzycy?

Cukrzyca typu 2 rozwija się najczęściej w wieku średnim lub starszym i jest ściśle związana z siedzącym trybem życia, zbyt kaloryczną dietą i otyłością.

Z kolei cukrzyca typu 1 to autoimmunologiczne schorzenie, na które zapadają głównie dzieci i młodzież. W chorobie tej na skutek błędnego działania układu odporności dochodzi do zniszczenia komórek beta trzustki, które produkują insulinę - hormon regulujący metabolizm glukozy. Jego niedobory skutkują nadmiernym poziomem tego cukru we krwi.

Przyczyny

W ostatnich latach obserwujemy coraz więcej zachorowań na cukrzycę typu 2 i to wśród coraz młodszych osób. Według specjalistów ma to związek z rozpowszechnieniem otyłości, siedzącego stylu życia i zbyt kalorycznej diety.

– W ogóle nie powinniśmy jeść słodyczy. To energia, którą trzeba natychmiast spalić. Jeśli zjemy pięć batonów, powinniśmy pójść na bocznicę i rozładować wagon węgla. Jeśli jemy je przed komputerem i nie spalamy, organizm zamienia tę energię na tłuszcz. Jeżeli nadwaga rozwinie się u osoby, która nie jest w stanie naprodukować wystarczająco dużo insuliny, to jest cukrzyca – mówi prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) prof. Leszek Czupryniak.

Narażone na cukrzycę typu 2 są m.in. osoby, u których wcześniej stwierdzono zbyt wysoki poziom glukozy we krwi, z nadciśnieniem tętniczym, z podwyższonym poziomem cholesterolu lub trójglicerydów, z chorobą układu sercowo-naczyniowego, a także kobiety, które przebyły cukrzycę ciążową lub urodziły dziecko ważące ponad 4 kg.

Objawy

Cukrzyca rozwija się średnio przez 3-6 lat zanim zostanie rozpoznana. Dość długo może nie dawać żadnych objawów. Potem narastają one powoli i łatwo je zlekceważyć. Są to np. dyskretny wzrost pragnienia, niewielka utrata wago, większa senność czy męczliwość.

Dlatego cukrzyca często wykrywana jest dopiero wtedy, gdy pojawią się powikłania - choroby układu krążenia, niewydolność nerek, uszkodzenia wzroku, zespół stopy cukrzycowej. W połowie przypadków choroba jest wykrywana, gdy występuje co najmniej jedno powikłanie.

Jak wcześnie wykryć?

Najprostszą metodą rozpoznania cukrzycy jest badanie poziomu cukru we krwi. Jednak – zdaniem specjalistów - konieczne jest aktywne poszukiwanie chorych. Dlatego trzeba zachęcać lekarzy, by proponowali badania pozwalające wcześnie zdiagnozować chorobę.

Od 2012 r. Ministerstwo Zdrowia realizuje "Narodowy Program Profilaktyki i Edukacji Diabetologicznej". W ramach programu prowadzone są działania edukacyjne m.in. chorych, ich rodzin. Organizowane są też szkolenia dla pielęgniarek i położnych przygotowujące do pracy na stanowisku edukatora diabetologicznego.

Polska w czołówce Europy

Według Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF) na świecie na cukrzycę cierpi 366 mln ludzi. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz IDF liczba chorych na cukrzycę będzie dramatycznie rosła. W 2030 r. może ich być 550 mln, a w Polsce 4,8 mln.

Obecnie w Polsce choruje co najmniej 3 mln osób, ale u jednej trzeciej choroba nie jest zdiagnozowana – wynika z raportu "Cukrzyca. Ukryta pandemia. Sytuacja w Polsce".

W rankingu IDF Polska zajmuje czwarte miejsce w Europie pod względem częstości występowania cukrzycy – za Rosją, Portugalią i Cyprem.