Program wsparcia in vitro na NFZ

Na czym polega program wsparcia in vitro?

Program finansuje całą procedurę in vitro. Refundowana jest kwalifikacja par, obowiązkowe badania oraz wszystkie części procedury in vitro, które są potrzebne do jej skutecznego i bezpiecznego przeprowadzenia.

Program jest tak skonstruowany, aby lekarz mógł dostosować go do indywidualnych potrzeb pacjentów, co zwiększa szansę na ciążę. Zapewnia on do sześciu procedur wspomaganego rozrodu w różnych wariantach: do czterech cykli zapłodnienia z własnymi komórkami rozrodczymi lub dawstwem nasienia, do dwóch cykli zapłodnienia z oocytami od dawczyń (z możliwością zapłodnienia sześciu komórek rozrodczych w jednym cyklu), oraz do sześciu cykli z dawstwem zarodków.

Podczas leczenia metodą in vitro zapładnia się komórki jajowe uzyskane w wyniku stymulacji hormonalnej, zgodnie z ustawą o leczeniu niepłodności, która pozwala na zapłodnienie maksymalnie sześciu komórek jajowych podczas jednej procedury, aby zapobiec tworzeniu nadliczbowych zarodków. Więcej komórek jajowych można zapłodnić, gdy kobieta ukończyła 35 lat, istnieją medyczne wskazania wynikające z choroby współistniejącej z niepłodnością, lub wcześniejsze leczenie metodą zapłodnienia pozaustrojowego było dwukrotnie nieskuteczne.

W wyniku zapłodnienia powstają zarodki, z których jeden jest transferowany do macicy, a pozostałe są kriokonserwowane i przechowywane do wykorzystania podczas kolejnego zabiegu.

Kto może skorzystać z programu wsparcia in vitro?

Program jest przeznaczony dla par, które są w związku małżeńskim lub we wspólnym pożyciu (wystarczy deklaracja), u których stwierdzono niepłodność lub które były nieskutecznie leczone w ciągu 12 miesięcy przed zgłoszeniem do programu. Program obejmuje także pary mające kriokonserwowane i przechowywane zarodki utworzone w ramach wcześniej realizowanych procedur.

Kryteria wieku obejmują kobiety do 42. roku życia, jeśli korzystają z własnych komórek jajowych lub dawstwa nasienia, kobiety do 45. roku życia, jeśli korzystają z dawstwa oocytów lub zarodka, oraz mężczyzn do 55. roku życia.

Jak skorzystać z programu zapłodnienia in vitro?

Należy:

1. Wybrać ośrodek. Sprawdź listę realizatorów programu.
2. Umówić się na wizytę kwalifikującą do udziału w programie.
3. Złożyć zgody i oświadczenia, które są wymagane. Zapoznać się z nimi i wyjaśnić wszystkie wątpliwości.
4. Rozpocząć kwalifikację do programu, przygotowując dokumentację medyczną pokazującą przebieg dotychczasowego leczenia niepłodności oraz przejść szczegółowy wywiad i szereg badań. Wszystkie badania w ramach tego procesu są bezpłatne.
5. Po kwalifikacji do programu rozpocząć proces leczenia niepłodności.
6. Ustalić przyczynę niepłodności, która może leżeć po stronie jednego z pacjentów lub obydwojga z nich. Sposób leczenia zależy od przyczyny niepłodności i tego, czy para korzysta z własnych lub obcych komórek rozrodczych.

Na czym polega zapłodnienie in vitro?

In vitro, pełna nazwa to zapłodnienie pozaustrojowe (IVF - In Vitro Fertilization), to procedura medyczna, która pomaga parom borykającym się z problemami płodności. Proces ten polega na kilku etapach:

1. Stymulacja jajników: Kobieta otrzymuje leki hormonalne, które stymulują jajniki do produkcji wielu dojrzałych komórek jajowych (zamiast jednej, jak to ma miejsce w normalnym cyklu menstruacyjnym).

2. Pobranie komórek jajowych: Gdy komórki jajowe są gotowe, przeprowadza się procedurę ich pobrania. Jest to zabieg ambulatoryjny, podczas którego lekarz, używając specjalnej igły, delikatnie wybiera komórki jajowe bezpośrednio z jajników.

3. Zapłodnienie in vitro: Pobrane komórki jajowe są umieszczane w laboratorium razem z nasieniem partnera (lub dawcy). W idealnych warunkach, plemniki zapładniają komórki jajowe. Może to być również wspomagane przez bezpośrednie wstrzyknięcie plemnika do komórki jajowej w procesie zwanym ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection).

4. Kultura embrionów: Zapłodnione komórki jajowe, teraz nazywane embrionami, są hodowane w laboratorium przez kilka dni.

5. Transfer embrionu: Jeden lub więcej embrionów jest przenoszonych do macicy kobiety. Ten etap odbywa się zazwyczaj za pomocą cienkiego katetera wprowadzanego przez szyjkę macicy.

6. Wsparcie lutealnej fazy: Kobieta może otrzymywać dodatkowe leki hormonalne, aby wesprzeć endometrium (błonę śluzową macicy) i zwiększyć szanse na implantację embrionu.

7. Test ciążowy: Około dwa tygodnie po transferze embrionów przeprowadza się test ciążowy, aby stwierdzić, czy doszło do ciąży.

In vitro jest często stosowane w przypadku par, które nie mogą zajść w ciążę z powodu problemów z płodnością, takich jak zablokowane jajowody, niska jakość plemników, endometrioza, niepłodność idiopatyczna (niewyjaśniona) lub inne czynniki. Pomimo wysokiej skuteczności, procedura ta nie zawsze gwarantuje ciążę i może być emocjonalnie oraz finansowo obciążająca dla par.

W jaki sposób będzie przebiegało dofinansowanie in vitro?

Rządowy program potrwa do 31 grudnia 2028 r. Przeznaczono na niego 500 mln zł w każdym roku. Łącznie to 2,5 mld zł.

Czy in vitro jest moralnie złe?

Zapłodnienie pozaustrojowe (in vitro) budzi różne moralne wątpliwości i etyczne dyskusje, które często są zakorzenione w przekonaniach religijnych, kulturowych oraz osobistych wartościach. Oto niektóre z głównych kwestii moralnych związanych z tą procedurą:

1. Status embrionu: Jednym z głównych punktów sporu jest kwestia statusu i praw embrionu ludzkiego. Wiele osób i grup religijnych uważa, że życie zaczyna się od momentu zapłodnienia, dlatego embrion ma status pełnoprawnego człowieka. W kontekście in vitro, gdzie często tworzy się więcej embrionów niż jest wykorzystanych, pojawia się pytanie o moralny status tych niewykorzystanych lub zamrożonych embrionów.

2. Selekcja embrionów: W niektórych przypadkach, przed transferem do macicy, przeprowadza się testy genetyczne embrionów (PGD - preimplantacyjna diagnostyka genetyczna) w celu wykrycia wad genetycznych lub chromosomalnych. To prowadzi do dyskusji na temat selekcji genetycznej i potencjalnych konsekwencji takich działań, jak np. "dziecko na zamówienie".

3. Nadmiar embrionów: W procesie in vitro często powstaje więcej zdrowych embrionów, niż jest potrzebnych do jednej procedury. Kwestie związane z ich przechowywaniem, potencjalnym niewykorzystaniem lub destrukcją mogą budzić moralne wątpliwości.

4. Rola rodzicielstwa i rodziny: In vitro zmienia tradycyjne postrzeganie rodzicielstwa i prokreacji, pozwalając na zaangażowanie dawców nasienia lub komórek jajowych, a także surogatek. To rodzi pytania dotyczące znaczenia więzi genetycznych oraz roli rodziny.

5. Dostępność i nierówności: Procedury in vitro są kosztowne, co stawia pytanie o dostępność takiej metody leczenia dla osób o różnych możliwościach finansowych. Pojawia się problem nierówności społecznej w dostępie do technologii wspomagającej rozród.

6. Etyka medyczna i komercjalizacja: Rozwój technologii in vitro i związanych z nią usług komercyjnych (np. banki nasienia i komórek jajowych, surogatki) rodzi pytania o etyczne aspekty komercjalizacji prokreacji.

Te wątpliwości często wymagają indywidualnej refleksji lub bezkrytycznego przyjęcia stanowiska autorytetów. Przykładowo kościół katolicki sprzeciwia się metodzie zapłodnienia in vitro, argumentując, że narusza ona świętość życia ludzkiego od poczęcia oraz integralność małżeństwa i naturalnego aktu prokreacji. Zgodnie z nauczaniem Kościoła, życie ludzkie jest święte od momentu poczęcia, a in vitro, poprzez tworzenie i często niewykorzystanie nadmiarowych embrionów, narusza tę zasadę. Dodatkowo, Kościół uważa, że in vitro oddziela prokreację od naturalnego aktu małżeńskiego i może wiązać się z zaangażowaniem osób trzecich, co stoi w sprzeczności z katolickim pojmowaniem małżeństwa.