Jak radzić sobie z traumą i jej skutkami?

To, co człowiek przeżywa w ciągu całego życia zawsze może wywrzeć na nim wrażenie. Wrażenie może być ulotne lub silne i takie, które zapamięta do końca życia. Mogą to być rzeczy pozytywne, ale mogą być też bardzo negatywne. Niektóre wydarzenia mogą wręcz doprowadzić do rozwoju traumy, która naznaczy daną osobę piętnem już zawsze obecnym w jej życiu. Nie znaczy to jednak, że z traumy nie można wyjść. Można z nią walczyć i wyjść z tej walki zwycięsko. Trzeba tylko orientować się jak to zrobić i nie bać się prosić o wsparcie.

Czym jest trauma?

Trauma to nic innego, jak bardzo silny uraz psychiczny. Tak silny, że zostawia trwały ślad w psychice człowieka i zmienia go w dużym stopniu, nieraz nawet całkowicie. Ludzie przed traumą i po traumie często są opisywani jako "zupełnie inni". To wszystko nie jest ich winą, nawet jeśli ich zachowanie będzie uciążliwe i przykre dla otoczenia – oni zmagają się z czymś naprawdę ciężkim i potrzebują wsparcia osób bliskich, ale też fachowej pomocy.

Trauma wykształca się najczęściej pod wpływem nagłego, przerażającego (traumatycznego) wydarzenia. Może to być brutalna napaść, gwałt, bycie świadkiem morderstwa, bycie ofiarą lub świadkiem brutalnego ataku. Także ofiary ciężkich wypadków, aktów terroryzmu czy wojny mogą paść ofiarami traumy.

Trauma może być też wynikiem utraty kogoś bliskiego. Może też się wykształcić nie z powodu jednego, wstrząsającego wydarzenia, ale na przykład z powodu bycia ofiarą przemocy domowej przez wiele lat.

Trauma może wykształcić się u każdego człowieka – tak u dorosłego, jak i u dziecka. Może dotykać kobiety i mężczyzn i nikt nie jest na nią odporny. Często jej ofiarą padają ludzie, którzy przez otoczenie uważani są za silnych i odpornych – na przykład żołnierze, którzy idą na wojnę i nie wytrzymują okropieństw, których tam są świadkami i ciągłego, silnego napięcia umysłowego. W przypadku żołnierzy mowa jest też o szczególnym schorzeniu – PTSD, czyli zespole stresu pourazowego, który wykształca się w obliczu traum. Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się tutaj: https://psychoterapiacotam.pl/psycholog-warszawa/.

Objawy i skutki traumy

Nie istnieje jeden, określony wzorzec zachowań w przypadku traumy. Objawy są bardzo różnorodne i zależą od danego człowieka. Osoba, która przeżyła traumę może, na przykład, w ogóle przestać mówić i zamknąć się w sobie. Może wręcz popaść w katatonię. Może też za wszelką cenę starać się unikać miejsc i sytuacji, które jej o traumie przypominają i wpadać w panikę, jeśli jest wystawiona na taką ekspozycję, nawet jeśli dojdzie do tego przez przypadek.

Może rozwinąć w sobie szereg fobii, w tym fobię społeczną i szereg fobii specyficznych. Może cierpieć z powodu bezsenności lub każdej nocy być nawiedzana przez okropne koszmary, które przypominają jej o przebytej traumie. Taka osoba może też mieć częste, nagłe i gwałtowne zmiany nastroju – od euforii po agresję, silny lęk, rozpacz i całkowite zobojętnienie.

Skutki traumy mogą być bardzo trudne do udźwignięcia i jeszcze bardziej pogarszać samopoczucie osoby nią dotkniętej. Ucierpieć może bowiem każda sfera życia – zawodowa, rodzinna i towarzyska. Często osoby z traumą odpychają od siebie ludzi, zamykając się w swoim własnym świecie. Mogą całkowicie zrywać kontakty, nawet bez słowa. Mogą też być nieprzyjemne w odbiorze dla swoich bliskich – krzyczeć, wyładowywać swój gniew, zachowywać się – z punktu widzenia osób zdrowych – zupełnie nieracjonalnie i nieprzewidywalnie.

Tak samo mogą reagować w pracy, jeśli w ogóle są w stanie do niej chodzić. Osoba, która zmaga się z traumą nosi w sobie olbrzymi ból i przerażenie, z którymi nie jest w stanie sobie poradzić, a jej mózg uruchamia kolejne mechanizmy obronne, by jakoś przetrwać ten czas i już nigdy więcej nie paść ofiarą podobnego zdarzenia.

Jak sobie radzić z traumą?

Trauma nie jest czymś, co samo minie. Nie jest też czymś, co należy bagatelizować. Osobę z traumą należy otoczyć wsparciem i opieką – ktoś taki naprawdę potrzebuje w swoim życiu osób bliskich i godnych zaufania, nawet jeśli zachowuje się zupełnie odwrotnie.

Samo wsparcie, choć bardzo ważne, to jeszcze za mało. To, co przeżywa osoba z traumą jest wręcz niewyobrażalne dla osób, które nigdy czegoś takiego nie doświadczyły. Dlatego bardzo ważne jest fachowe wsparcie ze strony psychologa, psychoterapeuty, a nawet lekarza psychiatry.

Istnieją też grupy wsparcia dla osób dotkniętych traumami i ich bliskich, które mogą pomóc uporać się z ciężkimi przeżyciami. Dobre efekty przynosi też psychoterapia – zarówno indywidualna, jak i grupowa. Podczas terapii indywidualnej dana osoba może w bezpiecznych warunkach zmierzyć się ze swoimi emocjami i uzyskać specjalistyczną pomoc. Terapia grupowa z kolei pozwala jej otoczyć się osobami, które ją rozumieją, nie oceniają negatywnie i mają podobny bagaż doświadczeń. Wspólne wspieranie się ma ogromne znaczenie w procesie zdrowienia.