Palący problem - jak walczyć z nadkwasotą?

Czy życie z nadkwasotą musi boleć i piec? Jak skutecznie walczyć z uporczywymi dolegliwościami z żołądka i przełyku, by nie zaognić problemu oraz czy jest możliwa jednocześnie niezawodna i bezpieczna farmakoterapia?

Udostępnij

Żołądek jest organem zlokalizowanym głównie po lewej stronie jamy brzusznej, a jego główną funkcją jest trawienie mechaniczne i enzymatyczne pokarmów (przede wszystkim białek poprzez wydzielany sok żołądkowy). Dodatkową rolą soku żołądkowego jest ochrona organizmu przed bakteriami i innymi drobnoustrojami dostającymi się drogą pokarmową. Głównym składnikiem soku żołądkowego, który nadaje mu takich właściwości jest kwas solny o pH około 1-2. Dlaczego więc, mimo tak niskiego pH, żołądek nie trawi sam siebie? Odpowiedzialne za to są komórki śluzowe wytwarzające śluz powlekający całą jego wewnętrzną powierzchnię i chroniące żołądek przed samostrawieniem. To właśnie przez ubytki śluzu dochodzi do nadżerek, które z czasem mogą przeistaczać się w piekące wrzody.

Czym innym jest z kolei refluks żołądkowo- przełykowy dający podobne objawy bólowe, jednak nieco wyżej, w okolicy mostka. Do refluksu dochodzi, gdy zwieracz dolny przełyku działa nieprawidłowo i kwaśna treść żołądkowa cofa się do przełyku, który nie jest tak silnie chroniony śluzem, a także zbudowany jest z innego typu nabłonka.

Leki w nadkwasocie

Pierwszą linią leczenia są terapie skierowane na zmniejszenie kwaśności soku żołądkowego, co zwykle łagodzi dolegliwości (ale nie eliminuje przyczyny).Aktualnie do dyspozycji pacjentów są trzy grupy leków, które można kupić bez recepty:

• leki zobojętniające, tak zwane antacida
• antagoniści receptora H2
• inhibitory pompy protonowej

Leki zobojętniające, jak sama nazwa wskazuje, mają za zadanie zobojętnić kwas żołądkowy. Najczęściej są to sole glinu, magnezu, sodu, wapnia oraz alginiany. Mają one postać tabletek do żucia i ssania oraz płynów do picia (mleczka). O czym warto pamiętać stosując te preparaty? Przede wszystkim powinny być przyjmowane po posiłku i tylko sporadycznie, w razie potrzeby. Długotrwałe zobojętnianie kwasu żołądkowego może być szkodliwe dla funkcji przewodu pokarmowego. Najczęstszymi działaniami niepożądanymi leków antacida jest zabarwianie stolca na ciemny kolor oraz zaparcia.

Kolejną grupą leków stosowanych w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, a także w refluksie żołądkowo-przełykowym są antagoniści receptora histaminowego H2. Do najpopularniejszych leków z tej grupy należą ranitydyna i famotydyna. Ich mechanizm polega na blokowaniu wydzielania soku żołądkowego zależnego od histaminy. Leki te można przyjmować zarówno doraźnie, jak i zapobiegawczo.

Ostatnią, ale chyba najważniejszą grupą leków stosowanych w walce z nadkwasotą są inhibitory pompy protonowej, tak zwane IPP. Zaliczamy tutaj omeprazol, pantoprazol, rabeprazol, lanzoprazol oraz esomeprazol. Leki te blokują mechanizm transportujący jony wodorowe (potrzebne do produkcji kwasu solnego) do światła żołądka, czyli tak zwaną pompę protonową. Ze względu na swój sposób działania leki te muszą być przyjmowane od pół do godziny przed posiłkiem i podawane przynajmniej przez tydzień lub dwa. Z tego powodu IPP nie sprawdzą się do stosowania doraźnego. Inhibitory pompy protonowej należą do leków bezpiecznych i obarczonych niewielkimi działaniami niepożądanymi, jeśli przyjmowane są zgodnie z zaleceniem lekarza. Brak poprawy po dwutygodniowym leczeniu tymi preparatami wymaga konsultacji medycznej. Nie zaleca się łączenia leków IPP z preparatami zobojętniającymi, dozwolone jest stosowanie ich razem z antagonistami receptora H2, ale tylko pod kontrolą lekarza. Nadmierne zobojętnienie kwasu solnego w żołądku może mieć równie uciążliwe i niebezpieczne skutki, co sama choroba. Na przedawkowanie leków zmieniających pH soku żołądkowego powinny uważać szczególnie osoby starsze, których błona śluzowa żołądka jest ścieńczała i zanikająca, a wydzielanie kwasu z reguły obniżone.

Przy stosowaniu leków na nadkwasotę trzeba także pamiętać o przyjmowanych preparatach na inne schorzenia, które potrzebują kwaśnego środowiska w żołądku do prawidłowego działania. Jednym z takich leków jest lewotyroksyna (Euthyrox, Letrox), lek stosowany w niedoczynności tarczycy. W przypadku, gdy musimy brać IPP oraz lewotyroksynę jednocześnie, trzeba pamiętać by zacząć od hormonu tarczycy, a dopiero po minimum 30 minutach przyjąć dawkę IPP.

Domowe sposoby na nadkwasotę

Czy mając problemy z nadkwaśnością jesteśmy skazani tylko na leczenie farmakologiczne, czy są może inne, domowe metody radzenia sobie z tym problemem? Pamiętając o kilku prostych zasadach możemy pomóc naszemu żołądkowi, bez potrzeby stałego przyjmowania medykamentów.

• Jednym z najsilniejszych czynników drażniących żołądek i stymulujących go do wydzielania kwasu żołądkowego jest tytoń, dlatego też rezygnacja z palenia jest kluczową sprawą w walce z nadkwasotą
• Do nadkwasoty prowadzi także nadmierne spożycie alkoholu, kawy czy napojów gazowanych- warto znacznie ograniczyć ich ilość lub całkowicie wyeliminować z diety
• Spożywanie regularnych, lekkostrawnych posiłków, w mniejszych porcjach, a częściej również pomoże naszemu żołądkowi. Nie należy się także śpieszyć, a dokładnie przeżuwać i rozdrabniać jedzenia w ustach.
• Kolejnym istotnym czynnikiem jest odpowiednia pozycja w czasie snu. Poleca się spać na poduszce, z nieco uniesioną głową i unikać leżenia na boku oraz zasypiania zaraz po posiłku.
• Wprowadzenie choćby umiarkowanej aktywności fizycznej kilka razy w tygodniu również poprawi kondycję naszego żołądka
• Ostatnim i jednym z bardziej istotnych czynników wywołujących nadkwasotę jest stres, dlatego tak ważne jest, by poza zmianą przyzwyczajeń czy diety w miarę możliwości unikać sytuacji stresowych