FAS - syndrom alkoholowego zespołu płodowego

Charakterystyka i objawy FAS

U ciężarnej, która pije alkohol, cząsteczki etanolu przenikają przez łożysko do organizmu dziecka. Alkohol powoduje u płodu uszkodzenia w obszarach, które właśnie się rozwijają; powoduje obumieranie komórek mózgowych, migrację komórek do niewłaściwych obszarów oraz tworzenie się niewłaściwych połączeń między neuronami. Dlatego picie (jak i palenie) w ciąży łączy się z ogromnym ryzykiem.

Cechy fizyczne charakterystyczne dla FAS to m.in.: niska waga urodzeniowa; płaska środkowa część twarzy; mały obwód główki; krótki, zadarty nos; fałda w kącie ocznym; brak rynienki podnosowej (philtrum); małe, szeroko rozstawione oczy; cienka górna warga.

Cechy te mogą być niewidoczne po urodzeniu oraz u osób dorosłych. Najbardziej nasilone są między drugim a dziesiątym rokiem życia.

Wiele niemowląt z FAS ma trudności ze ssaniem i spaniem. Dzieci te są nadwrażliwe na bodźce, może występować u nich wzmożone lub zbyt małe napięcie mięśniowe. Niektóre niemowlęta mogą mieć wady serca i anomalie rozwojowe, zwłaszcza uszu, oczu, wątroby lub stawów.

Zmiany nie tylko fizyczne

Alkohol spożywany w ciąży wpływa także na uszkodzenia neurologiczne w mózgu dziecka. Dzieci z FAS częściej są opóźnione rozwojowo, mają niższy iloraz inteligencji.

Osoby z FAS mają też problemy z myśleniem abstrakcyjnym, przyczynowo-skutkowym, wyobraźnią, poczuciem czasu, pamięcią - zwłaszcza krótką. Takie osoby mogą mieć trudności z osiągnięciem niezależności, zdobyciem wykształcenia, rozwinięciem zdrowych relacji z innymi ludźmi.

Symptomy uszkodzeń neurologicznych to: deficyty uwagi i pamięci; nadpobudliwość; trudności z przyswajaniem pojęć abstrakcyjnych (matematyka, czas, pieniądze); niezdolność do samodzielnego rozwiązywania problemów; trudności w uczeniu się na błędach i ocenie.

Objawy te nie są "zaburzeniami zachowania", ale rezultatem stałego, trwałego uszkodzenia mózgu i nie zależą od woli dziecka.

Zaburzenia wtórne

Bez właściwego wsparcia u osób z FAS mogą rozwinąć się zaburzenia wtórne. Są to m.in.: zmęczenie, napady złego humoru; drażliwość, ciągłe poirytowanie, frustracja, gniew, agresja; strach; wycofanie się, zamknięcie się w sobie, kłamstwo, ucieczki z domu; kłopoty w domu, w szkole; kłopoty z prawem, nadużywanie narkotyków, alkoholu; problemy ze zdrowiem psychicznym i radzeniem sobie ze stresem.

FAS to syndrom trwały i nieuleczalny, ale wtórne zaburzenia można ograniczać i im zapobiegać. Pod warunkiem, że rodzice i profesjonaliści, pod których opiekę trafi dziecko, rozumieją, czym jest FAS.