Hormony wpływają na nasz nastrój

– Ten wpływ jest widoczny na co dzień, choć czasem nie zauważamy roli hormonów i nie doceniamy ich znaczenia – zwraca uwagę endokrynolog dr Janusz Strzelczyk z Kliniki Endokrynologii Uniwersyteckiego Centrum Okulistyki i Onkologii w Katowicach.

"Trudne dni" i miesiące

"Mam trudne dni" – słyszymy nieraz od kobiety, która tuż przed miesiączką piekli się lub jest przygnębiona. Co ciekawe, nawet lekarze są podzieleni w opiniach co do tego, czy zespół napięcia przedmiesiączkowego istnieje, czy nie.

– Podczas zjazdów naukowych toczą się na ten temat ciekawe dyskusje. Połowa endokrynologów i ginekologów uważa, że nie ma czegoś takiego. Druga połowa, do której i ja się zaliczam, uważa, że taki zespół u części kobiet występuje. To po prostu widać, a pacjentka zgłasza ewidentne dolegliwości, które nie występują w innych dniach cyklu – mówi endokrynolog.

Specyficznym okresem, jeśli chodzi o działanie hormonów, jest też ciąża – Produkowane są wtedy hormony, których w organizmie na co dzień nie ma albo są w bardzo małej ilości. To zawsze przekłada się na samopoczucie i stan kobiety. W tym przypadku znowu nie ma reguły – część kobiet czuje się w ciąży świetnie, wręcz euforycznie, u innych pań związana z ciążą zmiana wydzielania hormonów powoduje, że czują się rozbite i przygnębione – mówił dr Strzelczyk.

Zmiany w wydzielaniu hormonów mogą też znacząco wpływać na nastrój kobiet w okresie menopauzy, powodując u części kobiet bardzo uciążliwe objawy, jak nagłe uderzenia gorąca, nadpobudliwość czy obniżenie nastroju, nawet ze skłonnością do depresji.

Okres przekwitania u mężczyzn, zwany andropauzą, nie daje tak spektakularnych objawów. Choć część lekarzy również kwestionuje istnienie andropauzy.

– Moim zdaniem problem istnieje i jest niedoceniany, może również dlatego, że panowie rzadziej zgłaszają się do lekarza, a poza tym wstydzą się narzekać na złe samopoczucie czy pogorszenie sprawności seksualnej, bo to uchodzi za niemęskie. Tymczasem gdyby zebrać dokładny wywiad, a pacjent chciał o tym mówić, to w wielu przypadkach stwierdzilibyśmy ewidentne cechy niedoboru testosteronu, wpływające m. in. na nastrój – powiedział endokrynolog.

Zaburzenia w efekcie chorób

Zaburzenia hormonalne wpływające znacząco na nastrój mogą być też efektem różnych chorób. Przykładem może być zachowanie pacjentów z najczęściej występującą endokrynopatią - zaburzeniami czynności hormonalnej tarczycy: czyli niedoczynnością lub nadczynnością. Jak mówi lekarz, to właśnie labilność emocjonalna może być pierwszym sygnałem problemów z czynnością hormonalną tarczycą, dlatego warto o takich zmianach wspomnieć lekarzowi rodzinnemu.

– To często widać nawet w poczekalni. Pacjenci z niedoczynnością są spokojni, spolegliwi, ci z nadczynnością – pobudzeni, energiczni. W gabinecie słyszymy, że nie dają już sobie rady z emocjami, na czym cierpi również rodzina. To wszystko jest efektem zaburzeń hormonalnych – wyjaśnia specjalista.

Po włączeniu leków, kiedy wyrównamy czynność hormonalną, efekt jest często spektakularny. - Podczas kolejnej wizyty pacjenci mówią, że to magia, że wreszcie "wrócili do żywych" - opowiada dr Strzelczyk.

Obniżony nastrój może być też efektem efektem niedoczynności przysadki mózgowej np. po zabiegach neurochirurgicznych, naświetlaniach tej okolicy. Odrębny problem to niedobór hormonu wzrostu u dorosłych. Pacjenci zgłaszają znaczące pogorszenie samopoczucia i jakości życia.

Duże wahania nastroju powodują zaburzenia dotyczące czynności hormonalnej kory nadnerczy – podwyższone stężenie kortyzolu może objawiać się diametralnymi zmianami - od euforii po depresję.

– Biorąc pod uwagę fakt, że z zaburzeniami hormonalnymi spotykamy się coraz częściej, a problem może dotyczyć ludzi w każdym wieku powinniśmy być coraz bardziej wyczuleni na niewielkie dolegliwości, często uznawane za dolegliwości nietypowe - podsumowuje dr Strzelczyk.