Jak żyć z alergią?

We współczesnym świecie alergie są jednymi z najczęstszych schorzeń. Szacuje się, że na jakąś ich formę cierpi 10-30% populacji. Przyczyną alergii jest nieprawidłowa reakcja obronna organizmu na niegroźne dla niego substancje zwane alergenami. System immunologiczny rozpoznaje w nich zagrożenie i tworząc odpowiednie przeciwciała, zaczyna z nimi walczyć. Na skutek tych reakcji uwalniane z komórek zostają różne substancje (przed wszystkim histaminę) wywołujące stan zapalny.

Udostępnij

W przypadku stwierdzenia reakcji alergicznej należy przede wszystkim dążyć do wykrycia odpowiedzialnego za nią alergenu. Błędem jest rozpoczęcie kuracji środkami maskującymi objawy w chwili, gdy nie do końca wiadomo, jakie substancje są źródłem problemu. Zaniedbanie leczenia przyczyn może doprowadzić do pogłębienie problemu i w rezultacie do poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Objawy

Do najczęstszych objawów alergii należą:

• nieżyt nosa, swędzenie nosa, wodnista wydzielina z nosa, napady kichania, zatkany nos, obrzmienie śluzówki nosa
• zapalenie spojówek, zaczerwienienie, swędzenie i pieczenie oczu, łzawienie
• wysypki, egzema, pokrzywka, opuchlizna, swędzenie
• świszczący oddech, trudność w oddychaniu, ataki astmy, kaszel
• osłabione słyszenie, uczucie zatkanych uszu
• bóle głowy, ociężałość

Diagnoza

Gdy stwierdzimy u siebie występowanie objawów alergii, warto nieco pomóc lekarzowi w diagnozie i dokładnie obserwować swój organizm. Przez okres poprzedzający konsultacje lekarską należy zwracać uwagę na to, co się spożywa i w jakich okolicznościach objawy się nasilają. Takie informacje pomogą zawęzić grupę podejrzanych substancji i zmniejszyć uciążliwość badań diagnostycznych.

Pierwszym krokiem prowadzącym do rozpoznania alergenu jest wywiad z pacjentem. To na jego podstawie lekarz podejmuje decyzje, jakie testy alergiczne będą najlepsze w danym przypadku.

Rodzaje testów alergicznych

Metodą najtańszą i dającą najszybsze wyniki (przez co najczęściej stosowaną) jest punktowy test skórny. Polega on na nałożeniu na powierzchnię skóry, najczęściej przedramienia, zestawu kilku lub kilkunastu potencjalnych alergenów. Każdy z obszarów pokrytych odrębną substancją zostaje nakłuty. Po 15-20 minutach lekarz porównuje wyniki z pochodzącymi z próbek odniesienia (histaminy dającej reakcję alergiczną praktycznie dla wszystkich i solą fizjologiczną niewywołującą reakcji u nikogo). Zaczerwienienie i bąbel wokół miejsca nakłucia świadczy o reakcji alergicznej organizmu.

Szczególnym rodzajem testów skórnych są testy płatkowe. Pozwalają one na wykrycie reakcji nienatychmiastowych. Na plecach pacjenta przykleja się plastry z płatkami nasączonymi potencjalnymi alergenami. Skóra wystawiona jest a działanie tych substancji przez kolejne 48 (przez ten czas należy ograniczyć kontakt plastra z wodą) godzin, po czym następuje porównanie z próbkami odniesienia. Po kolejnych 24 godzinach odczyt jest powtarzany.

Do testu skórnego można przystąpić jedynie w okresie wolnym od objawów oraz należy w poprzedzających 7-14 dniach zaprzestać przyjmowania leków antyalergicznych.

Kolejną podobną metodą jest badanie śródskórne. Polega ono na wstrzykiwaniu pod skórę przedramienia roztworów soli fizjologicznej o niewielkim stężeniu alergenów. Po 20 minutach porównuje się reakcję skóry z reakcjami na substancje odniesienia. Im większe zaczerwienienie i bąbel tym silniejsza reakcja alergiczna organizmu na daną substancję. Całe badanie trwa około 3 godzin, a dzięki używaniu cienkich igieł i bardzo płytkiemu nakłuwaniu jest praktycznie bezbolesne.

Gdy testy skórne nie są w stanie zidentyfikować alergenu, korzysta się z badań krwi. Są one najmniej uciążliwe dla pacjenta. Pobierana jest jedynie mała próbka surowicy, a w okresie poprzedzającym badanie można przyjmować leki antyalergiczne. Najpowszechniejszą metodą z tej kategorii jest test RAST, polegający na badaniu zmian stężenia immunoglobiny E (tego niepotrzebnie produkowanego przeciwciała) w odpowiedzi na poszczególne alergeny. Daje on informacje o reakcjach natychmiastowych organizmu.

Do wykrywania opóźnionej reakcji alergicznej używa się z testu krwi ALCAT. Do pobranych próbek surowicy wprowadza się niewielkie ilości potencjalnych alergenów, a następnie obserwuje się liczbę i wielkości leukocytów.

Leczenie

Najwięcej korzyści przynosi pozbycie się alergenu z otoczenia chorego. Niestety w wielu przypadkach (np. pyłki, kurz) jest to niemożliwe. Jednak i wtedy warto starać się ograniczyć ekspozycje na drażniące substancje.

Często stosuje się leczenie doraźne w formie przyjmowania leków antyhistaminowych. Nie eliminują one alergii, ale skutecznie ograniczają odczuwalne skutki. Należy pamiętać, że taka metoda nie niweluje przyczyn schorzenia, które pomimo terapii może się coraz bardziej pogłębiać.

Podejściem odwrotnym jest odczulanie. Choremu podaje się w formie szczepionki niewielkie ilości alergenu doprowadzając do stopniowej adaptacji organizmu na daną substancję. Szczepionki przyjmuje się co siedem dni przez kilka kolejnych tygodni w okresie wolnym od objawów. Proces ten jest długotrwały i należy go powtarzać przynajmniej przez 5 lat. Czasami przez całe życie.

Koszty terapii

Większość testów jest refundowanych, ale na konsultacje z alergologiem poczekamy 3-6 miesięcy. Gdy zdecydujemy się na prywatną wizytę, poniesiemy koszt ok. 100-150 zł.

Przykładowe koszty dla alergika:

• Test punktowy skórny - 5zł za punkt
• Test punktowy śródskórny - 100 zł za 3 alergeny
• Test płatkowy - 20 zł + 6 zł za punkt
• Test RAST - 150 zł za 20 alergenów
• Test ALCAT - 1000 zł za 80 alergenów
• Odczulanie - 40 z każdorazowo
• Leki antyhistaminowe - 15 zł miesięcznie