Czerniak – ryzykowna karnacja Polaków

Czerniak jest nowotworem złośliwym skóry. Najczęściej pojawia się na skórze, ale też w obrębie ust, nosa oraz gałki ocznej.

Jak informuje Akademia Czerniaka - sekcja naukowa Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej - w Polsce co roku odnotowuje się ok. 50 tys. przypadków nowych zachorowań na nowotwory skóry, w tym ok. 2,5-3 tys. na czerniaki. Co roku 1,1 tys. chorych umiera.

Najważniejsza jest samokontrola

Czerniaki są najłatwiejszymi do zdiagnozowania nowotworami, ponieważ rozwijają się na powierzchni skóry. Codziennie widzimy się w lustrze, dlatego warto przy okazji obejrzeć wszelkie podejrzane zmiany za swoim ciele – radzą eksperci Akademii Czerniaka.

"Trzeba wiedzieć, jakie znamiona mamy na skórze, a to jest możliwe dzięki samokontroli" – podkreśla prof. Piotr Rutkowski, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, przewodniczący Rady Naukowej Akademii Czerniaka.

Przypomina też, że ani do dermatologa, ani do chirurga onkologa nie trzeba mieć skierowania.

ABCDE czerniaka

Czerniaki mają kilka charakterystycznych cech, które pomagają w ich rozpoznaniu. Cechy te określane są za pomocą kryteriów ABCDE (od angielskich słów: Asymmetry, Border, Color, Dimension i Evolution):

A – asymetria np. znamię "wylewające" się na jedną stronę;

B – brzegi poszarpane, nierównomierne, posiadające zgrubienia;

C – czerwony lub czarny i niejednolity kolor;

D – duży rozmiar, powyżej 0,5 cm;

E – ewolucja, czyli postępujące zmiany zachodzące w znamieniu.

Wszystkie znamiona, które mają charakterystyczne cechy, powinien zbadać lekarz dermatolog lub chirurg onkolog; w razie jakichkolwiek wątpliwości należy je wyciąć. Badanie jest szybkie, bezbolesne i nieinwazyjne.

Polacy w grupie ryzyka

Jednym z czynników sprzyjających powstaniu czerniaka jest określony typ urody. Bardziej narażone są osoby:

• o jasnych i rudych włosach;
• o jasnych oczach;
• o jasnej lub bardzo jasnej cerze;
• z piegami i/lub znamionami;
• które łatwo ulegają poparzeniom słonecznym;
• słabo tolerują słońce;
• opalają się z dużym trudem lub w ogóle.

"Ok. 25 proc. mieszkańców naszego kraju ma bardzo jasną lub jasną karnację, łatwo ulegającą poparzeniom słonecznym. Jeśli doliczyć do tego także osoby z jasną karnacją, która mimo wszystko lepiej się opala i jest bardziej odporna na poparzenia słoneczne, to w sumie ok. 65 proc. populacji Polaków, mieści się w grupie o wysokim stopniu ryzyka zachorowania na czerniaka" – podkreśla prof. Rutkowski.

Jak się bronić przed czerniakiem?

Eksperci Akademii Czerniaka wskazują kilka "złotych zasad", które zmniejszają ryzyko zachorowania:

• unikaj słońca w godzinach 11-16;
• nie opalaj się w solarium – to szczególnie groźne dla osób w młodym wieku;
• raz w miesiącu oglądaj uważnie skórę – sprawdź, czy znamiona nie zmieniają się lub nie pojawiły się nowe;
• przynajmniej raz na rok odwiedzaj dermatologa lub chirurga-onkologa;
• jeśli chcesz się opalać, pamiętaj o stosowaniu filtrów UV, noszeniu czapki i okularów przeciwsłonecznych;
• uważaj na majowe słońce, nadmierne wystawianie skóry na pierwsze, mocne promienie słoneczne może skończyć się poparzeniem skóry, które przyczynia się do rozwoju czerniaka.

Więcej informacji na stronie www.akademiaczerniaka.pl.