Jak nie przegapić zakażenia HIV

Jak czytamy w zaleceniach Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS dotyczących zasad opieki nad osobami zakażonymi HIV, w okresie ostrej choroby retrowirusowej następuje gwałtowne namnażanie się wirusa.

Objawy choroby

Objawy choroby to najczęściej gorączka, zmęczenie, zapalenie gardła, utrata wagi, nocne poty, powiększenie węzłów chłonnych, ból stawów lub mięśni, bóle głowy, wysypka (zwykle na tułowiu) oraz nudności, wymioty i biegunka. Inne, rzadziej spotykane, to zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, owrzodzenia w jamie ustnej i okolicy narządów płciowych.

Ostrej chorobie retrowirusowej często towarzyszą też leukopenia, małopłytkowość, niedokrwistość, wzrost aktywności transaminaz i wysokie wartości OB.

Kiedy lekarz powinien zlecić badania

Objawy choroby zwykle obserwuje przez ok. dwa tygodnie od zakażenia. Po ich ustąpieniu następuje pozorny powrót do zdrowia. PTN AIDS zaznacza jednak, że wystąpienie w późniejszym okresie niektórych stanów lub jednostek chorobowych może wskazywać na zakażenie HIV. Lekarz powinien w takim wypadku zalecić wykonanie testu.

PTN AIDS zaleca wykonanie badania w przypadku każdej choroby o nietypowym przebiegu, niepoddającej się leczeniu lub nawracającej.

Towarzystwo opracowało też rekomendacje dotyczące testowania pacjentów, u których podejrzewa się lub rozpoznaje wystąpienie jednostek chorobowych z zakresu różnych dziedzin medycyny.

Ginekologia

W przypadku ginekologii są to: nawracająca drożdżyca pochwy, zakażenia przenoszone drogą płciową, inwazyjny i nieinwazyjny rak szyjki macicy, dysplazja szyjki macicy powyżej 2. stopnia i zakażenie HPV. Test należy zaproponować też ciężarnej. Jeśli nie zostanie on wykonany w ciąży, należy zaoferować go bezpośrednio po porodzie, a jeśli kobieta nie wyrazi zgody, należy zaproponować wykonanie badania u noworodka.

Test na HIV powinien być wykonany także u każdego noworodka urodzonego przez matkę, która nie poddała się badaniu przed ciążą lub w jej trakcie. Na zakażenie HIV u dziecka mogą wskazywać: zapalenie ślinianek niejasnego pochodzenia, ciężkie zakażenia bakteryjne, nawracająca kandydoza jamy ustnej, pneumocystodoza, gruźlica, zakażenie cytomegalowirusowe, śródmiąższowe zapalenie płuc, nawracające bakteryjne zapalenie płuc, encefalopatia niejasnego pochodzenia, upośledzenie rozwoju psycho-ruchowego, lymfadenopatie niejasnego pochodzenia, małopłytkowość oraz zapalenie siatkówki o zakaźnej etiologii.

Pulmonologia

Pulmonologiczne objawy zakażenia HIV to: mykobakteriozy płucne lub rozsiane, nawracające bakteryjne zapalenia płuc, śródmiąższowe zapalenia płuc, zapalenie płuc o niejasnej etiologii, drożdżyca tchawicy i/lub oskrzeli oraz aspergiloza.

Dermatologia

Dermatolodzy powinni zwrócić szczególną uwagę na zakażenia przenoszone drogą płciową, łojotokowe zapalenie skóry, nawracającą drożdżycę jamy ustnej, półpasiec, mięsaki Kaposiego oraz nowotwory skóry.

Interna

Lekarz chorób wewnętrznych test na HIV powinien rekomendować osobom, u których podejrzewa lub obserwuje występowanie gorączki i utratę masy ciała bez określonego powodu, trombocytopenię i/lub leukopenię o niejasnej etiologii, drożdżycę przełyku i żołądka, przewlekłą biegunkę, zapalenie jelit o niejasnej etiologii, nawracające bakteryjne oraz śródmiąższowe zapalenie płuc, lymfadenopatie i zespół wyniszczenia niejasnego pochodzenia.

Neurologia

Wytyczne dla neurologów obejmują: pojedyncze ropnie mózgu, neurotoksoplazmozę, encefalopatię o niejasnej etiologii, PML, kryptokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, postępujące otępienie, polineuropatię, chłoniaka pierwotnego mózgu, zespół Guillain-Barre oraz poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego.

Choroby zakaźne

Z zakażeniem HIV związane może być także występowanie objawów rozpoznawanych przez specjalistów w dziedzinie chorób zakaźnych. Są wśród nich m.in.: nawracający lub zajmujący więcej niż dwie dermatomy półpasiec, zaburzenia hematologiczne, drożdżyca układu oddechowego lub pokarmowego, zespół mononukleozopodobny, nawracające zapalenie płuc, toksoplazmoza ośrodkowego układu nerwowego, kryptokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, gruźlica, wirusowe zapalenie wątroby HCV, HBV i HAV.

Onkologia i hematologia

Test na HIV powinni rekomendować także onkolodzy i hematolodzy, jeśli u ich pacjenta występują: chłoniaki nieziarnicze, rak lub dysplazja nabłonkowa odbytu czy szyjki macicy, rak płuc, nasieniak, ziarnica złośliwa, choroba Castelmana, lymfopatie niejasnego pochodzenia, małopłytkowość, neutropenia bądź limfopenia.

Okulistyka

Okuliści powinni zalecić wykonanie testu pacjentom, u których stwierdzają zapalenie błony naczyniowej i siatkówki (CMV, HSV, toksoplazmozowe i inne), retinopatie niejasnego pochodzenia lub nawracający półpasiec.

Laryngologia

Laryngolodzy powinni zwrócić szczególną uwagę na zapalenie ślinianek o niejasnej etiologii, nowotwory okolicy głowy i szyi, grzybicę jamy ustnej, przełyku lub krtani oraz na niejasnego pochodzenia lymfadenopatie.

Stomatologia

Zakażenie HIV mogą też podejrzewać dentyści, jeśli stwierdzą u pacjenta nawracającą drożdżycę jamy ustnej i przełyku, zmiany dysplastyczne błony śluzowej jamy ustnej, zakażenie HPV, opryszczkowe zapalenie jamy ustnej nawracające, zakażenia przenoszone drogą płciową, chłoniaka Burkitta, mięsaka Kaposiego lub leukoplakię włochatą.

Nefrologia i urologia

Nefrolodzy i urolodzy powinni zachować czujność w przypadku nefropatii kłębuszkowych, chorób przenoszonych drogą płciową, brodawczaka pęcherza moczowego oraz nasieniaka, zaś endokrynolodzy - w przypadku zaburzeń endokrynologicznych o niejasnej etiologii.