Alergia - jak rozpoznać, jak leczyć?

Alergia to nieprawidłowa reakcja immunologiczna na wnikające do organizmu, obojętne dla większości, cząstki. Najczęściej są to białka, które, wpadając do nosa, wnikając do układu oddechowego czy przewodu pokarmowego osoby uczulonej, wywołują reakcję obronną, nieadekwatną do zagrożenia, które niosą.

Nie są to ani wirusy, ani bakterie, jednak układ immunologiczny interpretuje je, jako coś niebezpiecznego, co należy zwalczyć i w tym celu uruchamia proces reakcji zapalnej. Alergik będzie kichał, łzawił, będzie miał kaszel albo napady duszności. Wszystko to ma służyć usunięciu agresora.

Jakie są rodzaje alergii?

Najprostszy podział to ten ze względu na rodzaj alergenów. Mamy więc alergie powietrzno-pochodne - przede wszystkim na pyłki drzew, traw, chwasty, roztocza kurzu domowego lub zarodniki grzybów pleśniowych.

Alergeny pokarmowe najczęściej uczulające Polaków to: mleko krowie, jaja kurze, ryby, orzechy, owoce i warzywa. Niektórzy mają reakcje nadwrażliwości na metale (nikiel, chrom) lub alergeny zapachowe – to alergia kontaktowa.

Jak rozpoznać alergię?

Standardem w diagnostyce są testy skórne. Na przedramię, a u małych dzieci na plecy, nanoszone są kropelki alergenu drażniące naskórek. Jeśli w tym miejscu pojawi się reakcja alergiczna w postaci tzw. bąbla pokrzywkowego - swędzącej, czerwonej grudki - widać na co pacjent jest uczulony.

Testy skórne można wykonywać standardowo od trzeciego roku życia. Najlepszą skuteczność mają w wykrywaniu alergii powietrzno-pochodnych – czułość i swoistość sięga 80-90 proc.

W przypadku alergii pokarmowych czułość testów skórnych sięga maksymalnie 50 proc. Dlatego w tym przypadku podstawą jest próba prowokacyjna. Najpierw pacjent musi stosować dietę uwalniającą od objawów (stosować nieuczulające produkty), by następnie powoli wprowadzać małe dawki badanej substancji i obserwować, jak na nie reaguje.

Alergię można też wykryć, wykonując badania krwi, czyli poziom swoistych IgE – przeciwciał, które powstają w organizmie alergika, jako wyraz uczulenia na alergen.

Jak leczyć?

Podstawowa zasada: szkodzi ci alergen - unikaj go! W przypadku alergii pokarmowych jest to łatwiejsze, trudniej jest przy alergiach wziewnych. Wtedy trzeba wdrożyć farmakoterapię.

Podstawowy lek przeciwalergiczny to lek antyhistaminowy. Drugi ważny lek to steryd, który działa miejscowo - na skórę, do nosa, wziewnie, i którego - według dr. Dąbrowieckiego - nie należy się bać, bo właściwie stosowany jest bezpieczny, także dla dzieci, i pozwala chorym normalnie żyć. Do tego dochodzą leki rozszerzające oskrzela i leki antyleukotrienowe. Osoby, u których alergia objawia się wstrząsem, powinny się zaopatrzyć w ampułkostrzykawkę z adrenaliną.

Najskuteczniejsza metoda leczenia alergii (głównie wziewnych) to jednak - zdaniem dr. Dąbrowieckiego - immunoterapia alergenowa potocznie zwana odczulaniem. Powoduje ona też, że pacjent nie uczula się na dalsze substancje. Terapia trwa trzy do pięciu lat i by efekty się utrzymywały, należy ją powtarzać ok. dwa, trzy razy w ciągu całego życia.

By zminimalizować ryzyko, kobiety, będąc w ciąży, powinny powstrzymać się od palenia tytoniu i nie nadużywać pokarmów jednego rodzaju; wskazane jest też karmienie piersią.