Kataru u dzieci nie należy lekceważyć

– Są katary ostre i przewlekłe. Ostry zwykle towarzyszy infekcji wirusowej, przewlekły - alergii - mówi pediatra dr Jolanta Wacławek z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie.

Katar może być dotkliwy zarówno dla małego, jak i dorosłego człowieka. Niezależnie od przebiegu - utrudnia oddychanie. Powoduje, że dziecko ma problem z połykaniem, ssaniem, źle śpi. - Na pewno musimy pomóc dziecku. Małe nie oczyści nosa samo, większemu powinniśmy przypominać o częstym czyszczeniu. Dzięki temu katar szybciej ustąpi – tłumaczy dr Wacławek.

Powikłań może być wiele

Częste oczyszczanie nosa jest ważne także z innego powodu: u dziecka, u którego jest to źle robione, może dojść do powikłań.

Jak tłumaczy pediatra, u dzieci infekcja niezwykle łatwo przenosi się, ponieważ całe nosogardło, przewody łączące nos z uchem są krótkie, położone blisko siebie; u dorosłych odległości te są większe.

Jednym z groźniejszych powikłań kataru jest bardzo bolesne zapalenie uszu. - Źle leczone, niekontrolowane laryngologicznie, grozi niedosłuchem – ostrzega pediatra.

Choroba rozwija się, bo trąbka słuchowa łącząca nosogardło z uchem u małych dzieci jest szersza i krótsza, co sprzyja przenoszeniu zakażenia.

Spływająca po tylnej ścianie gardła wydzielina prowokuje kaszel, może być przyczyną infekcji gardła, może prowadzić do zapalenia oskrzeli. - Jeśli nos jest zatkany, znaczy, że śluzówki są obrzęknięte, obrzęk błon śluzowych może się przesuwać. Stan zapalny z nosa może więc przejść przez śluzówkę do oskrzeli - wyjaśnia lekarz.

Przesuwający się obrzęk błon śluzowych może też doprowadzić do zatkania kanalików łzowych, a w konsekwencji do zapalenia spojówek.

Jak nie dopuścić do powikłań?

– Dobrze jest mieć przygotowany scenariusz postępowania na wypadek pojawienia się u dziecka kataru. Należy porozmawiać z lekarzem rodzinnym lub pediatrą, który leczy dziecko na stałe. Czasami możemy katarowi zaradzić w domu, stosując odpowiednie, zalecone wcześniej środki – radzi dr Wacławek.

Jest sporo leków objawowych, dostępnych bez recepty, które pomagają zmniejszyć katar. Nie wszystkie jednak można zastosować u małych dzieci.

Jeśli katarowi towarzyszy gorączka lub inne objawy, należy udać się do lekarza, który, oceniając stan ogólny dziecka, określi, czy wystarczą leki objawowe, czy należy włączyć coś dodatkowo.

Przyczyną kataru może być alergia

Inaczej postępuje się w sytuacji, gdy przyczyną kataru jest alergia. - Należy pamiętać, że u alergika łatwiej może dochodzić do infekcji. A katar infekcyjny u alergika może przebiegać ostrzej, gwałtowniej i z większymi powikłaniami. Opanowanie alergii spowoduje, iż zaostrzenie choroby zmniejszy się – mówi pediatra. Dodaje, że lekarze "szukają" alergii w katarach powracających.

Katar alergiczny zwykle jest katarem cieknącym; objawem uczulenia może też być zatkany nos, z którego nic nie udaje się wydmuchać – to efekt obrzękniętej śluzówki. Pozytywna reakcja na leki stosowane w alergii daje pierwsze podejrzenie, że mamy do czynienia z uczuleniem. Wtedy lekarz powinien zdecydować się na bardziej dokładną diagnostykę.

W tym celu lekarz zbiera wywiad nt. przebiegu choroby oraz obecności alergii w rodzinie. Należy pamiętać, że postawienie diagnozy u małego dziecka nie zawsze jest możliwe.

– W diagnostyce alergologicznej musimy być bardzo cierpliwi, szanse na prawidłową diagnozę rosną z wiekiem pacjenta. W pierwszych latach życia postawienie jej jest trudne. Wówczas wykładnikiem są objawy kliniczne i reakcja na leki, które stosujemy w katarach o podłożu alergicznym – wyjaśnia lekarz.