Opieka paliatywna i hospicyjna

Aby pacjent mógł być objęty opieką paliatywną i hospicyjną konieczne jest skierowanie lekarza ubezpieczenia zdrowotnego. Pacjent, jego rodzina lub opiekun powinien wyrazić zgodę na piśmie. W przypadku dzieci wymagana jest zgoda rodziców lub opiekunów prawnych (po 16. roku życia, także chorego dziecka).

Forma organizacji świadczeń

Świadczenia w opiece paliatywnej i hospicyjnej udzielane są w warunkach: stacjonarnych - w oddziale medycyny paliatywnej oraz hospicjum stacjonarnym; domowych – w hospicjum domowym; ambulatoryjnych – w poradni medycyny paliatywnej.

Opiekę paliatywną sprawuje profesjonalny zespół - składający się z lekarzy, pielęgniarek, duchownego, psychologa, rehabilitanta - wspierany przez wolontariuszy przygotowanych do opieki nad umierającym.

W szpitalu lub hospicjum

Oddział medycyny paliatywnej i hospicjum stacjonarne przeznaczone są przede wszystkim dla pacjentów z trudnymi do kontroli objawami, bez nadziei na wyleczenie, w schyłkowym okresie życia.

Oddział taki lub hospicjum stacjonarne musi stanowić odrębną jednostkę organizacyjną np. w ramach zakładu opieki zdrowotnej; nie może funkcjonować w ramach innego oddziału szpitalnego.

Pacjent w domu

W hospicjum domowym całościową opieką objęci są pacjenci z zaawansowanymi, niepoddającymi się leczeniu przyczynowemu, postępującymi, zagrażającymi życiu chorobami przewlekłymi o złym rokowaniu.

Pacjentom objętym opieką przysługują porady lekarskie - nie rzadziej niż dwa razy w miesiącu, wizyty pielęgniarskie - nie rzadziej niż dwa razy w tygodniu. Wizyty innych członków zespołu hospicjum domowego (psychologa, fizjoterapeuty) ustalane są przez lekarza sprawującego opiekę indywidualnie, w zależności od potrzeb pacjenta.

W poradni

W poradni medycyny paliatywnej sprawowana jest opieka nad chorymi, których stan ogólny jest stabilny i którzy mogą przybyć do poradni. Poradnie zajmują się też chorymi, którzy ze względu na ograniczoną możliwość poruszania się wymagają wizyt domowych.

Chorzy mogą skorzystać z porady lub wizyty dwa razy w tygodniu.

Ile osób korzysta z opieki

Obecnie w Polsce istnieje ok. 500 ośrodków opieki paliatywnej i hospicyjnej, siedem działa w oparciu o akademie medyczne.

Z opieki paliatywno-hospicyjnej korzysta ok. 90 tys. chorych, przede wszystkim z zaawansowaną chorobą nowotworową, jednak według Towarzystwa Opieki Paliatywnej opieki takiej wymaga ok. 200 tys. chorych rocznie.

W Polsce rocznie odnotowuje się ponad 322 tys. zgonów z powodu chorób przewlekłych i 90 tys. - z powodu nowotworów.

Historia opieki paliatywno-hospicyjnej

Początki opieki paliatywno-hospicyjnej sięgają w Polsce 1976 r., gdy z inspiracji Haliny Bortnowskiej powstała grupa wolontariuszy przy kościele Arka Pana w Binczycach Nowej Hucie. W 1984 r. z inicjatywy śp. ks. Eugeniusza Dutkiewicza powstało pierwsze modelowe hospicjum domowe Pallotinum w Gdańsku.

Pierwszy zespół opieki paliatywnej domowej z poradnią utworzono w Poznaniu przy Klinice Onkologii w 1987 r., a cztery lata później poszerzono go o siedmiołóżkowy oddział - pierwszą Klinikę Opieki Paliatywnej w Europie z programem szkolenia studentów medycyny.

Od 2001 r. w oparciu o Hospicjum Palium działa Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej.