Uprawnienia krwiodawców

Każdej osobie, która oddała krew i została zarejestrowana w jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi, przysługuje tytuł "Honorowego Dawcy Krwi". Krwiodawca otrzymuje również specjalną legitymację. Niektóre Regionalne Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa (RCKiK) po dwukrotnym oddaniu krwi wystawiają tzw. krewkartę, czyli kartę z grupą krwi. Jest to, obok legitymacji honorowego dawcy krwi, jedyny dokument, na podstawie którego można dokonać transfuzji bez laboratoryjnego ustalania grupy krwi.

Przywileje krwiodawców

W dniu, w którym oddaje krew, krwiodawca ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Może ubiegać się też o zwrot kosztów przejazdu do najbliższej placówki, w której może oddać krew.

Każdej osobie po oddaniu krwi lub jej składników należy się posiłek regeneracyjny o wartości 4,5 tys. kalorii; najczęściej jest to osiem tabliczek czekolady.

W niektórych miastach kobiety, które oddały 15 litrów krwi i mężczyźni, którzy oddali 18 litrów krwi (lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników), mogą bezpłatnie jeździć komunikacją miejską. Ulga honorowana jest na podstawie wpisu w legitymacji krwiodawcy i dowodu umożliwiającego potwierdzenie tożsamości.

Część samorządów przyznaje krwiodawcom ulgi w innych wysokościach, np. 50 proc.

Ulgi w podatkach

Krwiodawcy mogą też korzystać ze specjalnej ulgi podatkowej - od dochodu wolno im odliczyć ekwiwalent za krew; wynosi on 130 zł za każdy litr oddanej krwi bądź osocza. Wystarczy pomnożyć ilość oddanej krwi przez wysokość ekwiwalentu i odliczyć otrzymaną kwotę od dochodu.

Jednak ulgę odlicza się w ramach przekazywanej darowizny i odliczanie z tego tytułu nie może przekroczyć kwoty stanowiącej 6 proc. dochodu. Oznacza to, że jeśli kwota stanowiąca 6 proc. dochodu jest niższa niż kwota przysługującego ekwiwalentu za krew, podatnik ulgi nie odliczy. Jeżeli krwiodawca przekazał w danym roku podatkowym również darowiznę na inne cele, musi pamiętać, że limit 6 proc. dotyczy wszystkich darowizn.

Według wyliczeń RCKiK w Rzeszowie mężczyźni mogą maksymalnie odliczyć od dochodu 351 zł (mają możliwość sześciu donacji rocznie po 450 ml, co daje 2,7 litra), zaś kobiety - 234 zł (mogą oddać krew cztery razy w roku, po 450 ml, w sumie 1,8 litra).

Korzystając z ulgi na krew, do zeznania trzeba dołączyć załącznik PIT/0. Trzeba w nim podać dane obdarowanego, czyli stacji krwiodawstwa, w której podatnik oddał krew. Stacja może wystawić niezbędne do skorzystania z ulgi zaświadczenie.

Dawcom w Darze

Krwiodawcy mogą korzystać również ze zniżek w ramach akcji "Dawcom w Darze". Jest to autorska, prywatna inicjatywa, o której można przeczytać na stronie www.dawcomwdarze.pl.

Pierwotnie miała ona promować honorowe krwiodawstwo oraz aktywny tryb życia, dlatego wśród firm w niej uczestniczących przeważają schroniska górskie, inne obiekty noclegowe oraz sklepy turystyczne. Z czasem zaczęły dołączać firmy o odmiennych profilach, często prowadzone przez samych krwiodawców.

Zniżki wynoszą najczęściej 10-20 proc. Przyznawane są na podstawie legitymacji krwiodawcy, pod warunkiem, że od ostatniego pobrania minął nie więcej niż rok.

Zasłużony Honorowy Dawca Krwi

Kobiecie, która oddała co najmniej pięć litrów krwi i mężczyźnie, który oddał co najmniej sześć litrów krwi oraz każdemu, kto oddał odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników, przysługują tytuł i odznaka "Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi".

Wiążą się z tym dodatkowe przywileje: zniżka na leki z listy leków refundowanych oraz bezpłatny przydział leków krwiotwórczych (na podstawie listy ogłaszanej w rozporządzeniu Ministra Zdrowia), a także prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej oraz usług farmaceutycznych w aptekach.

Osobom, które oddały 20 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych składników może być dodatkowo nadana odznaka "Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu". Odznaczenie to przyznawane jest przez Ministra Zdrowia.