Terapia w komorze hiperbarycznej

Hiperbaria jest gałęzią medycyny zajmującą się wpływem ciśnienia wyższego niż atmosferyczne na organizm ludzki i wykorzystaniem jego działania dla celów leczniczych.

– Tlen podawany w wysokich stężeniach poprawia ukrwienie i usprawnia leczenie wielu chorób, m.in. wszystkich trudno gojących się ran: po przeszczepach, chemio- i radioterapii, odleżyn. W atmosferze tlenu giną bakterie beztlenowe, a zatem terapia jest skuteczna także w przypadku zakażeń. Hiperbaria wspomaga również antybiotykoterapię infekcji, także tych ciężkich i uogólnionych, np. sepsy – podkreśla prof. Wojciech Gaszyński, kierownik Katedry Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Jak działa hiperbaria

W komorach hiperbarycznych, w których przebywają pacjenci w czasie tlenoterapii, wytwarzane jest ciśnienie od 1,5 do 3 atmosfer. Zabieg, podczas którego chory oddycha czystym, stuprocentowym tlenem, trwa zwykle 1,5 godziny. Na terapię składa się seria codziennych pobytów w komorze hiperbarycznych – ich liczba zależy od stanu pacjenta i jego schorzenia.

Przeciwwskazaniami do terapii w komorze hiperbarycznej są m.in. nieodbarczona odma płucna, zakażenia górnych dróg oddechowych, gorączka, padaczka, przebyte operacje ucha i klatki piersiowej, rozsiana choroba nowotworowa.

Wskazania do leczenia

Jednym z podstawowych wskazań do zastosowania terapii hiperbarycznej jest zatrucie tlenkiem węgla. Podanie dużej ilości tlenu w warunkach zwiększonego ciśnienia jest w takich przypadkach procedurą ratującą życie. Zmniejsza też ryzyko wystąpienia zaburzeń neurologicznych, zaburzeń rytmu serca i nagłego zatrzymania krążenia.

Leczenie hiperbaryczne stosowane jest również przy chorobie dekompresyjnej, do której dochodzi m.in. u nurków podczas zbyt szybkiego wynurzenia (czyli zbyt gwałtownego spadku ciśnienia). Zastosowane po udarze wspomaga szybszą regenerację mózgu i zapobiega powstawaniu zmian będących następstwem niedotlenienia.

W latach 60. XX w. w czasie leczenia w komorze hiperbarycznej górników zatrutych tlenkiem węgla, zaobserwowano, że środowisko sprężonego tlenu jest korzystne także dla leczenia oparzeń, ponieważ zmniejsza obrzęk uszkodzonych tkanek, a w późniejszym etapie wspomaga proces oczyszczania ran i ich gojenie.

Inne wskazania do zastosowania terapii hiperbarycznej to m.in. zatorowość powietrzna lub gazowa, zgorzel gazowa, martwicze zakażenie tkanek miękkich, urazy mięśniowo-szkieletowe oraz zmiażdżenia, nagła głuchota, niedokrwistość pokrwotoczna, zapalenie kości, popromienne uszkodzenie tkanek miękkich, przeszczepy skóry oraz trudno gojące się rany.

Nowe zastosowania kuracji

Zdaniem prof. Gaszyńskiego, wielu pacjentów z tzw. stopą cukrzycową, która jest najczęstszą przyczyną amputacji kończyn w Polsce, mogłoby uniknąć okaleczającej operacji dzięki zastosowaniu leczenia w komorze hiperbarycznej.

– Amputacja nie jest metodą leczenia uszkodzonych naczyń krwionośnych, które są przyczyną powstawania zespołu stopy cukrzycowej. Zmiany martwicze często postępują i konieczne są kolejne operacje. Tymczasem kuracja sprężonym tlenem poprawia mikrokrążenie także w miejscach powyżej zmian chorobowych i zmniejsza dolegliwości bólowe – uważa prof. Gaszyński.